Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Dars rejasi: 
1. Tashkiliy qism: 2 daqiqa. 
2. Fonetik mashqlar: 3 daqiqa. 

---

148 
3. Xitoy tilining asosiy imlo chiziqlarini takrorlash: 6 daqiqa. 
4. O‘rgatilgan iyerogliflarni "topishmoq" o‘yin yordamida takrorlash: 9 daqiqa. 
5. "Salomatlik uchun foyda" xitoycha qo‘shiqdan foydalangan holda jismoniy 
tarbiya: 3 daqiqa. 
6. Iyerogliflardan aplikatsiyalar yaratish: 8 daqiqa 
7. O‘yin: “Ieroglif bilan mozaikani kim tezda o‘rnatadi?” : 7 daqiqa. 
8. Darsning yakuniy bosqichi: 2 daqiqa. 
I. Dars boshlanishi. Salomlashuv. 
老师：学生你们好！学生：老师好！
老师：请坐！今天几月几号？
X 
学生：今天二月二十七号。
老师：天气怎么样？
X
学生：天气好。天气冷。
老师：零下多少度？
X
学生：零下二度。
老师：下雪吗？
X
学生：不下雪。
II.Fonetiktakrorlash. [x], [j], [q] tovushlarini va [xi], [qi], [ji]) tovush 
birikmalarinitalaffuzi mahoratini oshirish uchun o‘qituvchi XI-QI-JI 
XINGQIJI? (Haftaning qaysi kuni?)sxemasidan foydalanadi: 
老师
(sxemaga ishora qilib): xi-qi-jiXingqiji? 
大家说：
xi-qi-ji Xingqiji? 
老师：今天星期几？
X
学生：今天星期五。
老师：昨天星期几？
X
学生：昨天星期四。
老师：明天星期几？
X
学生：明天星期六
. 
III. Xitoytilidagiasosiyimlochiziqlarinitakrorlash
O‘qituvchi: 
“Shundayqilib, 
bizxitoytilinio‘qishgakirishamiz. 
Bugunbizxitoytilidagiimlochiziqlarni, 
kalitlarni, 
iyerogliflarnitakrorlaymiz. 
Bizularninafaqattakrorlaymiz, 
balkixitoytilidaularhaqidagitopishmoqlarnitopishgaharakatqilamiz! 
Topishmoqlarnitopishniosonlashtirishuchunxitoytiliningasosiyimlochiziqlarnitakro
rlaymiz.” O‘qituvchidiskdanfoydalanadi, undasuxandon (xitoytilidaso‘zlovchi)
xitoytilidagiimlochiziqlarniko‘rsatadivaularningnomlarinitalaffuzqiladi. 
O‘quvchilarsuxandondankeyintakrorlashadivaaytilganimlochiziqlaryozilgankartoc
hkalarnidoskagabitta-

---

149 
bittamagnitlaryordamidamahkamlaydilarvaimlochiziqlarnominio‘zbektilidatalaffu
zqiladilar. (Har bir o‘quvchining stolida suxandon aytgan imlo chiziqlardan 
yozilgan kartaga ega bo‘ladi.) Agar disk bo‘lmasa, siz xitoy tilining imlo chiziqlari 
yozilgan jadvaldan foydalanishsa ham bo‘ladi. 
老师：我们先复习一下汉字笔画。看一看电视。
大家说：横笔画。
老师：
”
横笔画
“
什么意思？
X
学生：
gorizontal chiziq. 
Xuddi shunday tarzda, o‘quvchilar xitoy tilining boshqa imlochiziqlarini dars 
rejasiga muvofiq takrorlaydilar: 
竖笔画
vertikal chiziq, 
撇笔画
chapgaog‘machiziq, 
捺 笔 画
o‘nggaog‘machiziq, 
左 点 笔 画
chaptomonganuqta, 
右 点 笔 画
o‘ngtomonganuqta.
IX. 
"Iyeroglif 
–topishmoqnitoping" 
o‘yiniorqalio‘rganilganiyerogliflarnimustahkamlash. 
O‘qituvchio‘quvchilardan 
“topishmoq- 
iyeroglifdagi” 
imlochiziqlarininominibirma-
birxitoytilidayozilishqoidasigako‘raaytishlariniso‘raydi. 
O‘quvchilaro‘qituvchiaytganimlochiziqlarnio‘zlarigategishlito‘plamidantanlabolis
hadivaiyeroglifyasashadi. 
Doskadagitalabao‘qituvchitomonidanaytilganharbirimlochiziqniyozadivaulardaniy
eroglifhosilqiladi. 
Bittao‘quvchiesaiyerogliflarniyozishqoidasiniaytadi.Iyeroglifnito‘g'ritopgano‘quvc
hilaro‘qituvchitomonidantayyorlanganrag‘batlantiruvchi 
"yulduzcha" 
oladilar.Iyeroglif №1-topishmoq. 
老师：我们复习好了汉字笔画。现在我们开始猜谜语！
这个汉字有五个笔画：左点笔画，横笔画，竖笔画，撇笔画，捺笔画。
你们猜一猜这是什么汉字？
谁想在黑板上写一写？谁知道汉字笔顺规则？
X
学生：
1.
从上到下
2.
从左到右
3.
先横后竖
4.
先撇后捺
老师：
X
学生猜对了。这是什么汉字？
X
学生：这是
“non” 
老师：这个汉字有什么笔画？再说一说！
X
学生：左点笔画，横笔画，竖笔画，撇笔画，捺笔画。
O‘quvchidoskadatog’ritopilganiyeroglifniyozilishqoidalarigamuvofiqyozadi, 
o‘zbektilidatarjimasiniberadivaharbirimlochizig‘inixitoytilidanomlaydi. 
№ 2- 
topishmoq-yieroglif: 
老师：这个汉字有四个笔画：右点笔画，横笔画，撇笔
画，捺笔画。你们猜一猜这是什么汉字？谁想在黑板上写一写？
Doskadagio‘quvchio‘qituvchitomonidanaytilganharbirimlochiziqniyozadivaiyero

---

150 
glifhosilqiladi. O‘quvchilardan biri iyerogliflarni yozish qoidasini yana bir bor 
ta'kidlaydi. O‘tirgan o‘quvchilar ierogliflarni boshqa turli xil variantlarni taklif 
qilishadi. 
老师：学生都猜对了。这是什么汉字？
X
学生：这是
“
文
” wen, madniyat 
X
学生：这是
“
犬
” quan, it 
X
学生：这是
“
太
” tai, juda 
Barcha o ‘quvchilar to‘g'ri tuzilgan iyerogliflari uchun "yulduzcha"lar oladilar. 
1.
O‘quvchilar “Salomatlik uchun foyda” qo‘shigini DVD diskdan foydalangan 
holda tinglaydilar va jismoniy tarbiya qiladilar. O‘quvchilar bir vaqtning o‘zida 
xitoy tilida qo‘shiq aytadilar va xitoy bolalarining harakatlarini takrorlab jismoniy 
harakatlar qiladilar. 
老师：现在我们休息一下。做早操！
“Salomatlik uchun foyda” qo‘shig‘i «Jianshenge»
健身歌
左边咕噜咕噜
Zuo bian gulu gulu 
右边咕噜咕噜
You bian gulu gulu 
上边咕噜咕噜
Shang bian gulu gulu 
下边咕噜咕噜
Xia bian gulu gulu 
左边咕噜咕噜
Zuo bian gulu gulu 
右边咕噜咕噜
You bian gulu gulu 
全身咕噜咕噜咕噜咕噜
Quan shen gulu gulu gulu gulu 
左边手臂摆摆摆一下又一下
Zuo bian shou bi bai bai bai yi xia you yi xia 
右边胳膊转转转一圈再一圈
You bian ge bo zhuan zhuan zhuan yi quan zai yi 
quan 
上边脖子扭扭扭
Shang bian bo zi niu niu niu 
下边腿儿迈迈迈一下
Xia bian tuir mai mai mai yi xia 
向前双脚一起跳一二三四
Xiang qian shuang jiao yi qi tiao yi er san si 
向后屁股扭扭扭一二三四
Xiang hou pi gu niu niu niu yi er san si 
最后再来转个圈嘿秋嘿秋
Zui hou zai lai ge quan hei qiu hei qiu 
伸个懒腰精神好
Shen ge lan yao jing shen hao 
VI. Ijodiy vazifa - Xitoy muchali belgilari bilan aplikatsita yaratish. 
“Shunday qilib, bolalar, biz bir oz dam oldik, ana endi bizda qiziqarli ijodiy vazifa 
bor: sizga taklif qilingan imlo chiziqlardan siz Xitoycha muchal ramzlaridan biri 
yozilgan iyeroglif rasmini hosil qilishingiz kerak. Sizning qarshingizda 12 ta belgi 
berilmoqda. 
老师：谢谢你们！大家做操做得好，唱歌唱得好！现在我们做下面作业：组
成汉字。你们可以看看在黑板上写的十二个属相：

---

151 
鼠牛虎兔龙蛇
shu niu hu tu long she sichqon, buqa, yo‘lbars, quyon, ajdarho,ilon 
马羊猴鸡狗猪
ma yang hou ji gou zhu ot, qo‘y, maymun, xo‘roz, it, cho‘chqa 
(Har bir iyeroglif ostida tegishli muchal hayvonning surati bo‘ladi)
O‘quvchilar doskadagi iyerogliflarni sinchkovlik bilan ko‘rib chiqishadi va 
ulardan birini tavsiya etilgan imlo chiziqlarddan yig'ib olishadi. O‘qituvchi 
o‘quvchining to‘g‘ri tanlovini nazorat qiladi va to‘plangan imlo chiziqlarni 
kartaga joylashtirishga imkon beradi. Keyin o‘quvchi daftarga "ushbi 
iyeroglifni" va uning transkripsiyasi hamda ma’nosini o‘zbek tilida yozadi va 
imlo chiziqlari va kalitlarini tahlil qiladi. 
Keyin og‘zaki nutqda iyerogliflarni takrorlaydi: o‘qituvchi ushbu iyeroglif bilan 
jumlalar tuzishni taklif qiladi, o‘quvchilarga savollar beradi. Shuningdek, 
o‘quvchilar ushbu topshiriqlarni to‘g‘ri bajarganliklari uchun "yulduzchlar" 
bilan mukofotlanadilar. 
老师：请你们在本子上写一写组成的汉字，它的笔顺，笔画，部首，造句子。
Xulosaqilibaytganda, 
harbiro‘quvchio‘ziyaratganrasm-
aplikatsiyalarnibutunsinfganamoyishetadi, 
iyeroglifningnominixitoyvarustillaridatalaffuzqiladi, 
o‘quvchilarbir-
birlarigasavolberishadi. 
X
学生：这是
«
龙
» 
字
long дракон, 
这个汉字有五个笔画：横笔画，撇笔画，
竖弯钩笔画，左点笔画，右点笔画。我喜欢龙。
老师：你属龙马？
X
学生：我不属龙。我属猴。我哥哥属龙。
VII."Kimiyerogliflimozaikanitezdayig‘adi?" o‘yini. 
Harbiro‘quvchigaiyeroglifnamunasiberiladivashunga,asosan,iyeroglifnimozaik
adayig‘ishtaklifetiladi. 
O‘quvchilaro‘zlariningiyerogliflarinimozaikadato‘playdilar. 
Belginito‘plaganbirinchitalaba 3 yulduzcha, ikkinchitalaba 2 yulduzcha, 
qolgantalabalarharbiri 1 yulduzchadanoladi. 
老师：现在我们做下面作业：拼图汉字。
Keyin og'zaki nutqda yana iyerogliflarnitakrorlashbosqichibajariladi: o‘qituvchi 
o‘quvchilarga yig'ilgan iyeroglifni daftarga yozishni, uning transkripsiyasini va 
tarjimasini yozishni, imlochiziqlarivakalitlarini tahlil qilib, jumlalar tuzishni 
taklif qiladi. Yakunida, o‘quvchidoskaga chiqib, uning tuzganiyeroglifni 
namoyish 
etadi, 
o‘qituvchi 
va 
o‘quvchilarga
o‘zlariningiyerogliflariniqo‘llaganholda savol berishadi.
请你们在本子上写一写拼好的汉字，它的笔顺，笔画，部首，造句子。
VIII. Darsning yakuniy bosqichi. O‘qituvchi darsni umumlashtiradi, har bir 
o‘quvchining ishini baholaydi, uy vazifasini belgilaydi.