O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Jamoa shartnomasi 
– korxonada ish beruvchi bilan xodimlar 
o‘rtasidagi mehnatga oid, ijtimoiy-iqtisodiy va kasbga oid 
munosabatlarni tartibga soluvchi normativ hujjatdir. 
Jamoa kelishuvi 
– muayyan kasb, tarmoq, hudud xodimlari 
uchun mehnat shartnomalari, ish bilan ta’minlash va ijtimoiy kafolatlar 
belgilash borasidagi majburiyatlarni o‘z ichiga oluvchi normativ 
hujjatdir. 
Jamoa shartnomalari 
va kelishuvlari xodimlar bilan ish beruv-

---

321 
chilarning mehnatga oid munosabatlarini shartnoma asosida tartibga 
solishga va ularning ijtimoiy-iqtisodiy manfaatlarini muvofiqlashti-
rishga yordam berish maqsadida tuziladi. 
O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida 
jamoa shart-
nomalari va kelishuvlari tuzishning asosiy tamoyillari 
ham belgilab 
qo‘yilgan. Ular quyidagilardan iboratdir: 
–
qonun hujjatlari me’yorlariga amal qilish; 
–
taraflar vakillarining vakolatliligi; 
–
taraflarning teng huquqliligi; 
–
jamoa shartnomalari, kelishuvlari mazmunini tashkil etuvchi 
masalalarni tanlash va muhokama qilish erkinligi; 
–
majburiyatlar olishning ixtiyoriyligi; 
–
olinayotgan 
majburiyatlarning 
haqiqatda 
bajarilishini 
ta’minlash; 
–
tekshirib borishning muntazamliligi; 
–
javobgarlikning muqarrarligi. 
Jamoa shartnomasining uchta eng muhim funksiyasi farqlanadi:
1. Mehnat munosabatlari har ikki taraf manfaatlarini himoya 
qilishi. 
Ya’ni jamoa shartnomasi mehnat munosabatlarining zaifroq 
subyekti hisoblangan xodimni o‘z iqtisodiy holati ustuvor bo‘lgan
ish beruvchining bu ustunligini qo‘llashdan himoya qiladi.
2. Mehnat munosabatlarini tartibga solish. 
Jamoa shart-
nomasining bu tashkiliy funksiyasi ham har ikki tomonning va 
umuman jamiyatning jamoa-shartnoma munosabatlaridan manfa-
atdorligini ta’minlashga qaratilgan.