O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Ish hajmini kengaytirish va mazmunini boyitish uslublari 
charchashning salbiy oqibatlari va ular bilan bog‘liq mehnat unum-
dorligining pasayishiga barham beradi. Ishning zeriktirishini 
kamaytirish maqsadida ish hajmini kengaytirish buning bir vositasidir. 
Bu xodimga bir-biri bilan bog‘liq xilma-xil vazifalarni o‘z kasbiy 
malakasi darajasida hal etishiga imkoniyat yaratadi. Ish mazmunini 
boyitish katta malaka talab etadigan vazifalar qo‘yish, qaror qabul 
qilish mas’uliyatini oshirish, ayrim tashabbuslarni ko‘tarishda kengroq 
erkinlik berishga asoslangan. 
Qiziqtirishning tashkiliy mexanizmi 
personalni samarali mehnat 
qilishga yuksak darajada qiziqtirishga xizmat qiladi (9.5-rasm).
U xodimlar manfaatlarini: 
–
mehnat turmushining yuksak sifati; 
–
mehnat natijalarini e’tirof etilishi; 
–
korxonaning manfaatlari nuqtai nazaridan malakali xodimlarni 
jalb etish, qimmatli xodimlarni saqlab qolish uchun ijtimoiy ta’minot; 
–
mehnat unumdorligini oshirish, ishlab chiqarilayotgan mahsulot 
va 
ko‘rsatilayotgan 
xizmat 
sifatlarini 
oshirish 
maqsadlarida 
birlashtirishga xizmat qiladi. 
Qiziqtirish mexanizmi asosiga pirovard natijalarga erishishga 
yo‘naltirilgan boshqaruvga maqsadli yondashish qo‘yilgan. Xodim 
nimaga intilayotganini hamisha aniq bilishi zarur. Menejer xodim bilan 
birgalikda maqsadni amalga oshiradi. 
Qiziqtirishning uch turi mavjud. 
1.
 
 Bevosita qiziqtirish. 
Bu xodim shaxsiga va uning qadriyatlar 
tizimiga ishontirish, ta’sir ko‘rsatishni anglatadi. Bevosita qiziqti-
rishning tashviqot, ibratni namoyish qilish, xabardor qilish va boshqa 
shakllari ham mavjuddir. Bevosita qiziqtirish, boshqaruvning, obyekti 
va subyekti o‘rtasida ishonch, amaliy hamkorlik, oshkorlik, izchillik, 
qaror qabul qilishda mustaqillik, o‘zaro yuksak mas’uliyat kabi ijobiy 
munosabatlarni shakllantiradi.

---

210