O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

BEK
- vaqt yetishmasligi koeffitsiyenti (tanaffuslar, mehnat ta’tillari, kasallik 
vaqtlarini hisobga olish uchun) 
IBT
- ish vaqti tarifi (rejalashtirilgan davr uchun soatda, ba’zan ish vaqtiga qo‘shimcha 
ishlangan soatlarni hisobga olgan holda) 

---

89 
Agar brutto-ehtiyojning miqdoriy ko‘rsatkichidan personalning 
amaldagi mavjud soni ayirilsa va undagi bo‘lajak o‘zgarishlar 
(masalan, pensiyaga chiqish, boshqa ishga o‘tkazish, ishdan 
bo‘shatish) hisobga olinsa personalga netto-ehtiyoj ma’lum bo‘ladi. 
Ushbu ko‘rsatkich ijobiy bo‘lsa personalni ishga yollashda 
muammolar yuzaga chiqadi, salbiy bo‘lsa personalning ehtiyojga 
moslashishi anglanadi. 
Personalga ehtiyojni rejalashtirishda ishchi kuchi taqchilligi 
yuzaga chiqsa uni qisqa muddatga – har bir xodim ish vaqtini 
oshirish (masalan, ish vaqtiga qo‘shimcha vaqtda, dam olish kunlari 
ishlash), uzoq muddatli – yangi xodimlarni ishga qabul qilish 
hisobiga hal etish mumkin. 
Korxona rejalari: 
- mahsulotni sotish rejasi 
- ishlab chiqarish rejasi 
- investitsiya rajasi
Personal bo‘yicha axborot: 
- personal bo‘yicha statistika 
- baholar 
- yosh mutaxassislar varaqalari
Personalga miqdor va sifat nuqtai nazardan 
kelajakdagi ehtiyojning dastlabki hisob-
kitobi
Personalga miqdor va sifat nuqtai nazardan 
hozirgi vaqtda va rejalanayotgan davrda 
mavjudligini belgilash
Personalga ehtiyojni aniqlash: 
Personalga bashorat bo‘yicha kelajakdagi 
ehtiyoj va uning mavjud bo’lishini 
taqqoslash
Personalga bashorat bo‘yicha kelajakdagi 
ehtiyoj va uning mavjud bo‘lishining 
miqdor ko‘rsatkichlariga erishish yoki buni 
saqlab turish yuzasidan chora tadbirlarni 
rejalashtirish
Personalga ehtiyojni qoplash 
bo‘yicha choralar: 
- personalni jalb etish 
- personalni rivojlantirish 
- personalni ishdan bo‘shatish 
- personaldan foydalanish
Tashkiliy choralar, masalan, 
o‘zgarishlari: 
- tashkiliy tizim 
- texnalogik tzim 
- mehnatni tashkil etish
Boshqa choralar: 
- ishlarni tizimlashtirish 
- ijtimoiy funksiyali muno-
sabatlar o‘rnatish
- muvofiqlashtirish va bosh-
qalar