O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Mehnat 
shartnomasining 
taraflar 
ixtiyoriga 
bog‘liq 
bo‘lmagan holatlar bo‘yicha bekor qilinishi.
U quyidagi hollarda bekor qilinadi: 
1) xodim harbiy yoki muqobil xizmatga chaqirilgan taqdirda; 
2) shu ishni ilgari bajarib kelgan xodim ishga tiklangan taqdirda; 
3) xodimni jazoga mahkum etgan sudning hukmi qonuniy 
kuchga kirgan taqdirda, basharti buning natijasida xodim avvalgi 
ishini davom ettirish imkoniyatidan mahrum etilgan bo‘lsa, 
shuningdek, xodim sudning qaroriga binoan ixtisoslashtirilgan 
davolash-profilaktika muassasasiga yo‘llangan taqdirda; 
4) ishga qabul qilish yuzasidan belgilangan qoidalar buzilganligi 
munosabati bilan, agar yo‘l qo‘yilgan qoidabuzarlikni bartaraf 
etishning imkoni bo‘lmasa va u ishni davom ettirishga to‘sqinlik 
qilsa; 
5) xodimning vafoti munosabati bilan; 
6) qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda. 
Mehnat shartnomasini bekor qilish ishga qabul qilish huquqiga 
ega bo‘lgan shaxslar tomonidan amalga oshiriladi va buyruq bilan 
rasmiylashtiriladi. 
Oxirgi ish kuni mehnat shartnomasi bekor qilingan kun deb 
hisoblanadi. 
Mehnat shartnomasi g‘ayriqonuniy ravishda bekor qilingan yoki 
xodim g‘ayriqonuniy ravishda boshqa ishga o‘tkazilgan hollarda, u 
ish beruvchining o‘zi, sud yoki boshqa vakolatli organ tomonidan 
avvalgi ishiga tiklanishi lozim. 
 
Qisqacha xulosalar 
Bozor munosabatlari davrida jamoa shartnomalarining aha-
miyati ortib boradi. Ijtimoiy sheriklik va uning tamoyillari, ijtimoiy 
sheriklikning subyektlari hamda obyekti yoritib berilgan. 
Mehnat munosabatlari barcha taraflar manfaatlarini hisobga 
oladigan ahdlashuvlarga asoslangan bo‘lishi talab etiladi. 
O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksida jamoa 
shartnomalari va kelishuvlari tuzishning asosiy tamoyillari ko‘rsatib 

---

331 
berilgan. 
Mehnat shartnomasining mazmuni taraflar kelishuvi asosida, 
mehnat to‘g‘risidagi qonunlar va boshqa me’yoriy hujjatlarga rioya 
etilgan holda belgilanadi. Bundan tashqari, mehnat shartnomasi 
qaysi sabablarga ko‘ra bekor qilinishi keng yoritilgan. 
Ishga tiklanganda ish beruvchi xodimga yetkazilgan zararni 
qoplash yo‘llari ko‘rsatib berilgan.