O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Hybrid  cloud  (gibrid  bulut)  –  bu  infratuzilma  tarqatish  modellarini 

barchasini  o‘z  ichiga  oladi  (xususiy,  ommaviy).  Odatda,  korxonalarda  yaratiladi, 

ularni  boshqarish  bo‘yicha  mas’uliyat  esa  korxona  va  ommaviy  bulutni  etkazib 

beruvchi o‘rtasida taqsimlanadi. Gibrid bulut bir qismi ommaviy bulutga, bir qismi 

xususiy bulutga tegishli bo‘lgan  xizmatlarni  taqdim  etadi. Odatda, bunday turdagi 

bulutlar  mavsumiy  faollik  davriga  ega  tashkilotlarda  foydalaniladi.  Boshqacha 

ifodalaganda,  ichki  AT-infratuzilma  joriy  masalalarni  echish  xususiyatiga  ega 

bo‘lmay qolishi bilan quvvatning bir qismi ommaviy bulutga tashlanadi (masalan, 

ishlov  berilmasa  korxona  uchun  xech  qanday  qiymatga  ega  bo‘lmaydigan  kat ta 

hajmdagi  statistik  axborotlar),  shuningdek,  ommaviy  bulut  orqali  korxona 

resurslariga (xususiy bulutga) foydalanuvchilar kirishini taqdim etish uchun  ilmiy-

amaliy asoslangan  gibrid bulut mijozlardan va  ikkinchi darajali  to‘lovlarni olishda 

ham  xavfsizlikni  talab  qiluvchi  o‘ta  muhim  jarayonlarda  xizmat  ko‘rsatishi 

mumkin. 

Hybrid cloudning asosiy kamchiligi bunday echimlarni samarali yaratish va 

ularni  boshqarishni  murakkabligi  hisoblanadi.  Turli  manbaalardan  xizmatlar  olish 

uchun  ularni  yagona  manbaa  sifatida  tashkil  etilishi  zarur  bo‘ladi.  Xususiy  va 

ommaviy  komponentlar  o‘rtasidagi  o‘zaro  hamkorlik  echimni  yanada 

murakkablashtirib  yuboradi.  Bu  bulutli  hisoblash  sohasida  yangi  arxitekturali 

konsepsiya  hisoblanadi,  bu  model  uchun  yangidan-yangi  amaliy  tavsiya  va 

instrumentlar  paydo  bo‘ladi,  uni  keng  tarqalishi  to‘liq  tadqiq  etilmaguncha 

cho‘zilib ketadi. 

Amerika “Gartner” tadqiqot va konsalting kompaniyasi vitse prezidenti  va 

---

61 

 

etakchi analitigi Tom Bittman fikriga ko‘ra

10

,  yuqorida sanab o‘tilgan uch turdagi 

tarqatish  modellari  orasida  ayni  damda  biznes  uchun  eng  dolzarb  bo‘lgan 

texnologiya xususiy bulut hisoblanadi. T. Bittman xususiy bulut to‘g‘risida yanada 

aniq tasavvur olish uchun yordam beradigan beshta asosiy lahzani ajratib berdi: 

1. Bulut  –  bu  nafaqat  virtuallashtirish.  Server  va  infratuzilishni 

virtuallashtirish xususiy bulutli hisoblashning asosi hisoblanadi, virtuallashtirish va 

virtuallashgan muhitni boshqarish o‘z-o‘zidan xususiy bulut bo‘lib qolmaydi. 

Virtuallashtirish  serverlarni,  desktoplar,  saqlash  hajmlari  va  boshqalarni 

samarali tuzilmalashtirish, birlashtirishga  imkon beradi. Ammo, texnik bulut bulut 

hisoblanishi  uchun,  ya’ni,  virtual  mashina,  ot  yoki  Otni  bog‘lovchi  konteynerlar, 

yuqori  bardoshli  OT,  grid-hisoblash  DT,  saqlash  resurslarini  abstaktlovchi  DT, 

ko‘lamlashtiruvchi va klasterlovchi DT kabilardan tashkil etuvchilar bo‘lishi zarur.  

“Xususiy  bulut”  atamasi  ommaviy  yoki  gibbriddan  farqli  ravishda  yagona 

tashkilot tomonidan foydalaniladigan  resurslarga tegishli,  yoki tashkilotning bulut  

resurslari  bulutdagi  boshqa  komponentlardan  to‘liq  izolyasiya  qilinganligini 

aniqlab beradi. 

2. Bulut  –  tejamkorlik  manbaasi  bo‘lishi  shart  emas.  Bulut  pul 

mablag‘larini  tejaydi  degan  tushuncha  eng  katta  va  asosiy  aldanish  hisoblanadi. 

Tejamkorlik bo‘lishi mumkin, ammo bu majburiy atribut hisoblanmaydi. 

 Bulut  korporativ  talablarni  qondirishi  uchun  resurslarni  yanada  samarali 

taqsimlashga  imkon  beradi  va  qurulmalarga  qilinadigan  kapital  xarajatlarni 

kamaytirish  xususiyatiga  ega  bo‘ladi.  Ammo,  xususiy  bulut  avtomatlashtirishga 

sarmoyalar  kiritishni talab qiladi  va tejab qolish to‘liq qiymatini qoplay olmasligi 

mumkin.  Demak,  xarajatlarni  tushirilishi  bu  modelning  bosh  ustuvorligi 

hisoblanmaydi.  Shu  nuqtai-nazardan,  bulutli  modelni  joriy  etishdagi  bosh  rag‘bat 

tejab  qolish  emas,  balki  bozorga  chiqish,  yangi  xizmatlarni  joriy  etish  tezligini 

oshirishga  imkon  beruvchi  talabga  mos  holda  tezda  moslashish  va  dinamik 

ko‘lamlanuvchanlik imkoniyati bo‘lishi kerak. 

                                                 

10

 Облачные вычисления (Cloud computing). 2012. URL: 

http://www.tadviser.ru/index.php/Статья:Об-

лачные_вычисления_(Cloud_computing)

, Ga rtner призывае т к правильному пониманию частного облака . 

2012. URL: http://www.c rn.ru/news/ detail.php?ID=73064 

---

62 

 

3. Xususiy bulut doim ham buyurtmachida joriy etilavermaydi. Xususiy 

bulut  atamasi  aniq  bir  joyda  joylashuvni  emas,  konfidensiallik,  resurslarga  egalik 

qilish yoki mustaqil boshqaruvni aniqlab beradi. 

Ko‘plab etkazib beruvchilar  lokal bo‘lmagan xususiy bulutlarni taklif etadi, 

ya’ni,  resurslarni  yagona  buyurtmachiga  ajratib  beradi.  “bulut  o‘zining  qaerda 

ochilganligiga emas balki,  maxfiyligi, unga kim egalik qiladi va boshqarishga kim 

mas’uliyatni olishiga ko‘ra xususiy  hisoblanadi.  Masalan, o‘zining  ma’lumotlarga 

ishlov  berish  markazlarini  (MIBM)  xosting-provayderda  joylashtirish  yoki  turli 

buyurtmachilar  resurslarini birlashtirib, virtual  xususiy tarmoqlari (Virtual Private 

Network – VPN) yordamida bir-biridan ximoya qilishi mumkin.