O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti karimova vasila Mamanosirovna, hayitov oybek Eshboyevich, akramova feruza Akmalovna, lutfullayeva nigora Xalimbayevna psixologiya

Psixokorreksiya

Shaxslararo, oilaviy kelishmovchiliklar, konfliktlarni kuzatish shuni ko’rsatdiki, aholida psixologik yordamga nisbatan o’ziga xos yondashish – to’siq bor ekanki, buni yengish uchun psixologik yordamga muhtoj kishilar, eng avvalo psixologlarning psixolog tashviqot sohasida ter to’kib xizmat qilishlariga to’g’ri keladi.

Juda ko’p odamlar o’z sog’lig’iga ozgina beparvo bo’lib, agar kasal bo’lsa zo’rg’a shifokorning oldiga boradi. Lekin, shifokorning aytganini qilishga unda toqat yo’q. Qani endi bitta ukol qilinsa-yu yoki tabletka yesayu, hamma kasalliklardan forig’ bo’lsa. Yoki mahalladagi o’sha yarashtirish komissiyasi oiladagi konfliktni bilgani zahoti muammo xal bo’lishi mushkul ish. Demak, aniq ishlar, muntazam e’tibor, sabr-toqat va adolat hissi bo’lishi kerak.
Joylarda sekin-asta paydo bo’layotgan psixologik xizmatga ham ko’pchilik odamlar shunday ko’z bilan qarashadi. Go’yo psixolog unga bir mo’jizaviy so’z aytadiki, u hamma dardlaridan qutiladi. Bunday fikrlagan kishilar qattiq adashadilar. Psixolog yordamiga muhtoj insonlarga ayrim tavsiyalarimiz bor:

1. 
   Psixologik yordamda avvalambor psixologning oldiga kelgan kishining o’zida kuchli istak bo’lishi kerak (davolash).
   
2. 
   Psixologga ishonish kerak.
   
3. 
   Sabr-toqatli bo’lishi kerak. Nima uchun? Chunki jismoniy kasallikni davolash oson, u yuza qismda joylashgan.
   

Psixologik kasalliklar esa juda chuqur va uzoq vaqt davomida to’plangan, ya’ni insonning ongi, ongosti va eng nozik joy – qalbida o’rnashgandir.
Endi shu narsani (agar bu narsa uzoq vaqtdan buyon davom etayotgan bo’lsa, yanada uni uzoq davolash zarur bo’ladi) tozalash qancha qiyin bo’ladi. Bu yerda bir o’xshatish keltirganimiz ma’qul. Agar kiyim uzoq vaqt davomida juda yomon iflos narsalar bilan bulg’angan bo’lsa, uni yuvish, tozalash ham shuncha qiyin bo’ladi, hatto tozalash uchun qo’shimcha vositalardan ham foydalanishga to’g’ri keladi. Insonning onggi, ong osti (qalbi) ham shunday, biz uni uzoq vaqt (yillar davomida) zaharladik, qoraytirdik, endi biz uni ikki kunda davolamoqchimiz, yo’q u tozalanish – forig’ bo’ish jarayoni bunchalik tez amalga oshmaydi.
4. Eng asosiy qiyinchilik, jarrohning oldida yotgan bemor biladi, uning og’riyotgan a’zosini olib tashlashadi va buning uchun u hatto barmoqlarini ham qimirlatishi shart emas. Qanday ajoyib, u kasalxonadan sog’lom bo’lib chiqib ketadi, undan talab qilingan narsa, tinch yotish va aytilgan parhyezga qat’iy amal qilish edi. Psixologik yordamda bunday bo’lmaydi. Bu yerda eng asosiy zahmatkash uning o’zi, psixolog esa unga tozalanish, davolanish yo’lini ko’rsatadi yoki shu yo’lni shaxsning o’zi topishiga imkon beradi, yordam beradi. Dunyoda eng og’ir va qiyin ish bu insonning xulq-atvorini, yomon odatlarini, xarakterini o’zgartirishdir. Chunki, buni tabletka, ukol yoki jarrohlik yo’li bilan davolab bo’lmaydi. Shaxsning bu kamchiliklarini o’zi sezmasligi mumkin, u ko’zga ham ko’rinmaydi. Agar insonning o’zi istamasa, o’zi iroda, hissiyotini, ruhiy va jismoniy kuchini to’plab psixologga va o’ziga yordam bermasa psixolog yordami amalga oshmasdan qoladi.
Nima uchun ko’pchilikka oddiygina tuyulgan “chekishni tashlash”dek yomon odatdan qutilish hammaning ham qo’lidan kelmaydi, nima uchun spirtli ichimliklar minglab kishilarning ming-minglab insonlarning baxtiga va hayotiga zomin bo’lmoqda? Nega? Chunki, yillar davomida shakllangan odat, xulq-atvor, xarakter insonning haqiqiy “menligi”ga, ya’ni ichki dunyosining ajralmas qismiga aylanadi, bosh miyadagi ba’zi bir markazlarda bu shaxsiy xususiyatlar o’zining chuqur “izini” qoldiradi.
Lekin, bosh miyasining – markaziy asab tizimining imkoniyatlari cheksiz bo’lib, bizni yaratgan Olloh taolo insonga hayot yo’lini tanlashda juda katta erkinliklar berib, qanday yashash, qanday hayot tarzini ushlash, qaysi yo’ldan borish bizning o’zimizga bog’liq. Diqqat: hamma narsa o’zimizga bog’liq!!!