O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

banklar 
qatnashadilar. Valyuta bo’limining 
asosiy vazifasi bo’lib, o’zining mijozlariga ma’lum bir valyutadagi aktiv va 
kapitallarini boshqa bir xorijiy valyutaga konvertirlashni ta’minlash hisoblanadi. 
Bu jarayon “naqd bitim”, ya’ni spot operatsiyasi yoki “muddatli bitimlar”, ya’ni 
ularning keng tarqalgan shakli - forvard operatsiyalari shaklida bo’lishi mumkin.
Jahon valyuta bozorida valyuta oldi-sotdisi tunu-kun amalga oshiriladi. 
Bunga asosiy sabab, jahon hududiy valyuta bozorlarining turli soat millarida 
joylashganligi bilan bog’liqdir. Hozirgi vaqtda Osiyo - Tokio, Gonkong, 
Singapur, Melburndagi markazlari bilan, Yevropa - London, Frankfurt-na Mayne, 
Tsyurix, Amerika - Nyu-York, Chikago, Los-Andjeles valyuta bozorlari jahon 
valyuta bozor-larining asosiy qismini egallagan.
Xorijiy valyutadagibitimlar dunyoning ko’plab bank-larida, taxminan, 
ertalab soat 9
00
da boshlanadi, biroq, dilerlarning ish faoliyati bu bitimlarni 
tuzishdan kamida bir soat oldin boshlanadi. Har kuni ertalab, chet el valyutasi 
bo’yicha mas’ul xodim (bo’lim boshlig’i) o’zining xodimlarini bitimlar tuzish 
bo’yicha me’yoriy hujjatlar, hamda zaruriy ma’lumotlar va yangiliklar bilan 
ta’minlaydi. 

---

299 
Jahonning hududiy valyuta bozorlarida odatda barcha valyutalar kotirovka 
qilinmaydi, balki faqatgina, ushbu bozorda qatnashayotganlarga kerakli bo’lgan 
valyutalar, ya’ni mahalliy pul belgilari va bir qator yetakchi erkin 
konvertirlanadigan valyutalar, birinchi navbatda, zaxira valyutalar (AQSh dollari, 
Yaponiya ienasi, yevro, Shveytsariya franki va shu kabi valyutalar)dan keng 
foydalaniladi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda, kurs asosan, yirik banklar, 
xalqaromoliyaviy tashkilotlarning market-meykerlari tomonidan, kutilayotgan 
talab va taklif o’rtasidagi farqqa bog’liqholda o’rnatiladi.