O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 
Internet resurslari: 
www.gov.uz  
www.mfer.uz.  
www.jahon.mfa.uz  
www.unctad.org  
www.mgimo.ru  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7-bob. Diplomatik imtiyozlar va immunitetlar 

---

 
53 
 
 
7.1. Diplomatik immunitet va imtiyozlarning ahamiyati 
Diplomatik immunitet va imtiyozlar alohida huquq va imtiyozlar majmui 
bo’lib, xorijiy diplomatlarga beriladi. Mazkur immunitet va imtiyozlar bilan o’zi 
turgan  mamlakatlardagi  diplomatik  vakillarga  o’z  vazifalarini  bajarish  uchun 
ham beriladi. Davlatlar xorijiy diplomatlarga bunday huquq va imtiyozlar berar 
ekan, ularni o’z yuridikstiyasidan ozod qiladi. Boshqacha qilib aytganda, xorijiy 
diplomatlar 
va 
diplomatik 
vakolatxonalarda 
“mutlaq  ozodlik”  dan 
foydalanadilar.  Mazkur  prinstip  davlatlarning  suvereniteti  va  xalqaro  huquq 
sub’ekti ekanligi bilan izohlanadi. 
 
Diplomatik  immunitet  va  imtiyozlarning  hajmi  va  xarakteri  diplomatik 
aloqalar  haqidagi  1961  yilgi  Vena  konvenstiyasida  to’la  aks  ettirilgan. 
Konvenstiya  hozirgi  paytda  muhim  xalqaro  huquqiy  hujjat  hisoblanib,  uning 
asosida  davlatlar  orasidagi  munosabatlar  jarayonida  kelib  chiqadigan  turli 
masalalar ko’rib chiqiladi va tartibga solinadi. Bundan tashqari keyinchalik yana 
boshqa  kelishuvlar  qabul  qilingan  bo’lib,  ular  ham  xalqaro  munosabatlarni 
tartibga solish masalasiga aloqadordir. Bular - Konsullik aloqalari haqidagi 1963 
yilgi Vena konvenstiyasi. Universal xarakterdagi xalqaro tashkilotlarda davlatlar 
vakilligi to’g’risidagi 1975 yilgi Vena konvenstiyasi. 
 
Diplomatik  kartochka  berilishi  uchun  diplomatik  martaba  ko’rsatilgan 
diplomatik pasport asos bo’lib, xizmat qiladi. Boshqacha qilib aytganda, u yoki 
bu  xodimning  diplomatik  martabasi  uni  ishga  jo’natuvchi  davlat  tomonidan 
beriladigan diplomatik pasportda tasdiqlanadi. 
 
Diplomatik  immunitet  va  imtiyozlar  shaxsiy  manfaat  nuqtai-nazaridan 
berilmay,  balki  diplomat  va  diplomatik  vakolatxonalar  tomonidan  o’z 
vazifalarini  samarali  ado  etishlari  uchun  beriladi.  Diplomatik  immunitet 
diplomatga  shaxsan  beriladi,  imtiyozlar  esa  kelishuv  asosida  shaxslar  orasida 
oldi-berdi  qilinishi  mumkin  emas.  Diplomatik  immunitetning  teng  tarzda 
kamsitishlarsiz, tenglik asosida beriladi. 
 

---

 
54