O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti



Download 4,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet172/264
Sana13.02.2022
Hajmi4,56 Mb.
#447083
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   264
Bog'liq
IQTISODIY TALIMOTLAR TARIXI566[1]

Multiplikator 
J.M. Keyns investitsiyalarning ko‗payishi bilan milliy daromad-
ning ko‗payishi o‗rtasidagi bog‗liqlikni tahlil qildi. Uning ko‗rsatib 
berishicha, investitsiyalarning ko‗payishi milliy daromadning o‗sishiga 
olib keladi va u quyidagi formula ko‗rinishida ifodalanadi: 
K = 

Y /

I, 
bu yerda, K – multiplikator, 

Y – milliy daromadning o‗sishi, 

I – 
investitsiyalarning o‗sishi. 
Investitsiyalarning ko‗payishi va uning natijasida milliy daromad 
va aholining ish bilan bandligining o‗sishi maqsadga muvofiq iqtisodiy 
samara sifatida ko‗riladi. Ana shu iqtisodiy samara iqtisodiy adabiyot-
larda multiplikator samarasi, deb ataladi. Multiplikator – bu son 
koeffitsiyenti bo‗lib, daromad o‗sishi bilan ushbu o‗sishni yuzaga 
keltirgan investitsiyalar o‗simi o‗rtasidagi nisbatni ifodalab beradi. 
Multiplikator atamasini birinchi marta ingliz iqtisodchisi R.Kan 1931- 
yili ishlatgan. Unda ish bilan bandlik sohasidagi multiplikator samarasi 
to‗g‗risida so‗z yuritiladi. R.Kanning «ish bilan bandlik multiplikatori» 


239 
investitsiyalar bilan bevosita bog‗liq bo‗lgan tarmoqlarda ish bilan 
bandlikning ko‗payishi o‗rtasidagi nisbatni ifodalab beradi. 
J.M.Keynsning «Investitsiyalar multiplikatori» nazariyasiga ko‗ra 
«qachonki investitsiyalarning umumiy summasi o‗ssa, unda 
daromadlarning ko‗payishi investitsiyalar o‗simidan K marta ortiq 
bo‗ladi». J.M.Keynsning ta‘kidlashicha, bunday holatning sababi 
«psixologik qonundan» kelib chiiqadi, unga ko‗ra «real daromadning 
o‗sib borishi bilan jamiyat doimo uning kamayib boruvchi qismini 
iste‘mol qilishni xohlaydi». 
Multiplikator samarasi, yuqorida qayd qilib o‗tganimizdek, 
investitsiyalarning ko‗payishi daromadning ortishiga olib kelishini 
ko‗rsatadi va bu ortgan daromad (jamg‗armani chiqarib tashlagandan 
keyin) yalpi talabning bir qismiga aylanadi. Daromadlarning 
multiplikatsiyalashuvi jarayoni to‗xtamaguncha shunday davom etib 
boraveradi. Bu yerda shu narsani qayd qilib o‗tish kerakki, kishilarning 
jamg‗armaga bo‗lgan moyilligi qancha ko‗p (shunga muvofiq MRS 
miqdori kam) bo‗lsa, multiplikatorning ahamiyati shuncha kam bo‗ladi. 
To‗la ish bilan bandlik sharoitida multiplikator amal qilmaydi, chunki 
bo‗sh turgan resurslarning bo‗lmaganligi sababali ishlab chiqarishni 
ortiqcha kengaytirib bo‗lmaydi. Real ijtimoiy mahsulot ko‗paymagan 
holda resurslarni faqat tarmoqlararo qayta taqsimlash yuzaga keladi. 
Multiplikatsiyalashgan iste‘molning kengayishi baholarning o‗sishida 
ifodalanadi.

Download 4,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish