O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

 
VI bob. Baholash natijalarini, qo„llanilgan baholash yondashuvlarini 
muvofiqlashtirish va baholash obyektining yakuniy qiymatini aniqlash 
 
56.
Baholash natijalarini muvofiqlashtirish – baholashning turli 
yondashuvlari yordamida olingan natijalarni o‗lchash va taqqoslash yo‗li 

---

424 
bilan baholash obyektining yakuniy qiymatini aniqlash quyidagi usullardan 
biri bilan amalga oshiriladi: 
- mantiqiy muvofiqlashtirish usuli bilan. U baholovchi amalga 
oshiradigan tahlil asosida, barcha muhim parametrlarni hisobga olgan holda 
taqqoslama o‗lchovlarni tanlashdan iborat. Baholovchi ustun yondashuvni 
aniqlaydi, qolgan yondashuvlarning natijalaridan esa ustun yondashuv 
yordamida olingan natijani tekshirish va unga tuzatish kiritish uchun 
foydalaniladi; 
- matematik o‗lchash usuli bilan. Bunda turli baholash yondashuvlari 
bilan olingan natijalarning taqqoslama o‗lchovlarini aniqlash uchun bir 
nechta mezonlardan foydalaniladi va ularning yordamida qo‗llanilgan 
hisoblash usulining afzalliklari yoki kamchiliklari konkret obyektni baholash 
xususiyatlarini hisobga olgan holda tavsiflanadi. 
57.
Taqqoslama o‗lchovlarni aniqlashda baholovchi quyidagi asosiy 
omillarni tahlil qilishi lozim: 
tahlil va hisoblashlarga asos bo‗lgan axborotning ishonchliligi va 
yetarliligini; 
foydalanilgan 
hisoblash 
usullari 
mavjud 
bozor 
axborotiga 
muvofiqligini; 
baholash yondashuvi hisoblanayotgan qiymat turi, baholash maqsadi va 
baholash natijalaridan foydalanish mo‗ljaliga muvofiqligini; 
baholash yondashuvi baholash obyektiga o‗xshash obyektlarning 
odatdagi xaridorlari va sotuvchilari motivatsiyasini aks ettirishga qodirligini; 
baholash 
obyekti 
tipiga 
va 
undan 
foydalanish 
xususiyatiga 
muvofiqligini; 
baholash 
yondashuvi 
bozor 
konyunkturasini 
hisobga 
olishga 
qodirligini. 

---

425 
58.
Baholash obyekti qiymatining yakuniy miqdori quyidagi formula 
bo‗yicha aniqlanadi:
,
*
*
*
3
2
1
С
К
С
К
С
К
К
киёс
дар
хар
як



bu yerda: 
Kyak
– baholash obyektining yakuniy qiymati; 
Khar, Kdar, Kqiyos
– tegishincha xarajatga oid, daromadga oid va 
qiyosiy yondashuvlar bilan aniqlangan qiymatlar; 
S
1
, S
2
, S
3
– har bir baholash yondashuvi uchun tanlangan tegishli 
taqqoslama o‗lchovlar. 
Bunda quyidagi shart bajarilishi lozim: 
1
3
2
1



С
С
С