O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Uyquning buzilishlari

AQSH kongressining aholi uyqusini baholash maxsus komissiyasining rasmiy ma‘lum otlariga ko‘ra , faqat birgina AQSHning o‘zida 40 millio‘ng a yaqin odamda uyquning turli buzilishlari kuzatilar ekan. Uyqusirash odamni ojiz qilib qo‘yadi va fojialarga sabab bo‘ladi. Avtomobil xalokatlarining 10 % ga yaqini uyqusirashdan kelib chiqadi. Kam uxlash va qattiq charchash uyqusirashga sabab bo‘ladi. Kam uxlash jamiyatning xayot tarziga bog‘liq . Hozirgi kunda axolining ko‘p qismi (yoshidan qatiy nazar) asrboshidagiga nisbatan 1,5—2 soat kam uxlaydi. Xayotning jadalligi, MNT ga bexisob axborotlar yig‘ilishi miriqib uxlashga xalaqit beradi. Natijada odam to‘yib uxlamaydi, uyqu qarzdorligi rivojlanadi. Uyquga tuymaslik natijasida yuzaga chiqqan jismoniy va aqliy ish faoliyatining susayib ketishini birinchi galda uyqu yordamida davolash mumkin. Yetarli miqdorda uxlab, uyqu qarzdorligidan qutulish kerak.
Mutaxassislar uyqu buzilishining 15 dan ko‘p turini ajratadilar. Ulardan eng xavflisi — uxlab yotganda vaqti bilan nafasning to‘xtab qolishidir. Bu xolat emizikli bolalarda ko‘proq uchraydi, bolalarning to‘satdan o‘lib qolishiga sabab bo‘ladi. Odamning doimo uyqusirab yurishi, uyquga to‘ymasligi narkolepsiya deyiladi.
Muttasil uyqusizlik (insoniya) odamning Sillasini quritadigan, esankiratadigan, ish qobiliyati yuqolishiga olib keladigan og‘ir xastalik. Uyqu buzilishlariga katta ijtimoiy muammo, deb qarash ularni o‘rganish va davolashga yetarli ahamiyat berish kerak.