O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti



Download 3,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet231/457
Sana17.01.2022
Hajmi3,63 Mb.
#382362
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   457
Bog'liq
jo'rayev mal 2

 
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
 
Bilimning egallash quyidagi bosqichlarini izoxlab bering?
 
2.
 
Kompetensiya asosida yotuvchi psixologik komponentlarni sanab bering.
 
3.
 
Qobiliyatlarning turlari va belgilari/
 
4.
 
Gnostik (bilish) ko’nikmalarni izoxlang/ 
5.
 
Didaktik ko’nikmalar nima? 
6.
 
Tashkiliy-metodik ko’nikmalar. 
7.
 
Komunikativ-rejissyorlik ko’nikmalari nima? 
8.
 
Tashkiliy-pedagogik ko’nikmalar nima? 
 
5-MAVZU. KXK PEDAGOGLARIDA KREATIVLIK SIFATLARINI 
RIVOJLANTIRISH YO‘LLARI 
REJA: 
1.   Pedagoglarga xos kreativ sifat va ijodiy-pedagogik faoliyat malakalari. 
2.  Kreativ  ko‘nikmalar  va  talabalarda  kreativ  ko‘nikmalarni  shakllantirish 
jarayonining mo.iyati. 
3.  Pedagoglarning  kreativlik  imkoniyatini  ani.lovchi  mezonlar  va  ularning 
darajalari. 
 
 
1. 
Pedagoglarga  xos 
kreativ sifat va ijodiy-pedagogik faoliyat malakalari. Bosh.a .ar .anday sifat (fazilat) 
kabi kreativlik .am birdaniga shakllanmaydi. Kreativlik muayyan bos.ichlarda izchil 
rivojlantirilib  boriladi.  Xo‘sh,  shaxs  faoliyatida  kreativlik  xususiyatlari  .achondan 
namoyon  bo‘ladi?  Odatda  kreativlik  bolalarning  faoliyatida  tez-tez  ko‘zga 
tashlansada, biro., bu .olat bolalarning kelgusida ijodiy yutu.larni .o‘lga kiritishlarini 
kafolatlamaydi. Fa.atgina ular tomonidan  u yoki bu ijodiy  ko‘nikma,  malakalarni 
o‘zlashtirishlari  zarur  degan  e.timolni  ifodalaydi.  Bolalarda  kreativlikni 
rivojlantirishda .uyidagilarga e’tibor .aratish zarur: 
Psixologiyada E.P.Torrens tomonidan shaxs kreativligini aniqlovchi test ishlab 
chiqilgan.  E.P.Torrensning  fikricha,  shaxs  kreativligi  o‘zida  quyidagi  belgilarni 
namoyon qiladi:  
1) savollar, kamchiliklar va bir-biriga zid ma’lumotlarga e’tiborsiz bo‘lmaslik;  
Tayanch tushunchalar: sifat, kreativlik sifatlari, malaka, 
ijodiy faoliyatni malakalari, kreativ sifatlarni rivojlantirish 
yo‘llari, pedagoglarning kreativligini ifodalovchi belgilar, 
shaxs kreativligini rivojlantirish tamoyillari, pedagoglarning 
kreativligini ifodalovchi belgilar, pedagoglarning kreativlik 
imkoniyatlari, pedagoglarning kreativlik imkoniyatining 
mu.im darajalari, shaxsning kreativligi darajasini aniqlovchi 
mezonlar. 


KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
185
 
2)  muammolarni  aniqlash  uchun  harakat  qilish,  ilgari  surilgan  taxminlar 
asosida ularning echimini topishga intilish 
Talabalarda kreativ fikrlash ko‘nikmasini shakllantirishdan oldin sinfda qulay 
muhitni yaratish lozim. Kreativ muhitda ta’lim olayotgan talabalarda asta-sekin 
kreativ vazifalarni bajarishga nisbatan qiziqish ortadi, shuningdek, kreativ 
tafakkurga ega o‘qituvchini kuzatish natijasida kreativ fikrlashga moyil bo‘ladi 
(Sternberg & Williams, 1996). Kreativlik xarakteridagi o‘quv-bilish muhiti 
talabalarda ta’lim jarayonida katta ahamiyatga ega bo‘lgan tanqidiy va kretiv 
fikrlash ko‘nikmasining rivojlanishiga olib keladi (Boykin & Noguera, 2011, 2012; 
Marks, 2000, as cited in Jensen, 2013)9. 
 
Oliy  ta’lim  muassasalarida  talabalarning  kreativ  tafakkurga  ega  bo‘lishlari 
ularda  ijodiy  muhitning  qanchalik  tarkib  toptirilganligiga  bog‘liq.  “
To‘laqonli 
kreativlik xarakteriga ega ta’lim muhitini yaratish puxta o‘ylangan rejaga tayanadi. 
O‘qituvchilar agarda o‘zlarining kreativ o‘qitish metod va strategiyalarini qo‘llash 
(ya’ni keng ko‘lamda o‘ylash va kreativ fikrlash jarayonini tashkil etish)da katta 
samaradorlikk erishishni istasalar, buni talabalar ongiga singdirishlari va o‘z 
vazifalarini sidqidildan bajarishlari lozim (Higgins, Hall, Baumfield, & Moseley, 
2005)”10. Qolaversa, “kreativ xarakterga ega muhitdagina talabalar 
o‘rganayotgan mavzuning mazmuni, o‘quv axborotlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqani 
tushunish imkoniyatiga ega bo‘ladi va bu haqida fikrlash boshlashadi (Anderson et 
al., 2000)”11.  
Ta’lim  amaliyotining  kreativ  xarakter  kasb  eta  olmayotganligi  bir  qator 
tadqiqotchilar tomonidan o‘rganilgan. M: xorijiy mamlakatlarda Begetto, Kaufman, 
Kirshner  (2010),  Sveller,  Klark  (2006)  kabi  tadqiqotchi-pedagoglar  buning 
sabablari  hamda  ularni  bartaraf  etish  shartlarini  quyidagilar  bilan  izohlaydilar: 
“Ko‘p hollarda, o‘qituvchilar fanning faqat mazmuni bilan tanishadilar, biroq 
fikrlash jarayoniga katta ahamiyat va e’tibor va talablar qanday rivojlanishlari 
mumkinligi haqida hech qanday ma’lumot bermaydilar. O‘qituvchining palapartish 
yo‘riqlar berish yondashuvining samaradorligi talabalar o‘quv faoliyatini 
oshirishga yo‘naltirilgan metod va strategiyalardan sezilarni darajada past 
(Beghetto, Kaufman, 2010; Kirschner, Sweller, Clark, 2006). Vaholanki, talablarda 
fikrlash ko‘nikmasi bo‘yicha yo‘riqlarni aniq va tushunarli etkazib berish uchun 
o‘qituvchi (tanqidiy, kreativ) fikrlash usullari, ko‘nikmalarni samarali 
shakllantitrish yo‘llari bilan talabalarni tanishtirish, orqali talabalar o‘quv 
faoliyatini nazorat qilish va uni yo‘naltirishi lozim”12. 
Mualliflar  tomonidan 
bildirilgan fikrlarning misollar yordamida  
yoritilganligi o‘qituvchi va talabalarning kreativ fikrlash jarayonini tashkil 
etish to‘g‘risidagi fikrlarini oyinlashtirishga yordam beradi


M: talabalar 
“Immigratsiya hodisasining mohiyati”ni “Aqliy hujum” strategiyasi asosida 
o‘rganish jarayonda, eng avvalo, strategiyaning o‘zi nimaligini, uni qanday 


KASBIY TA’LIM METODIKASI 
 
186
 
qo‘llash zarurligi haqidagi  
tushunchalarga ega bo‘lishlari lozim” 
 

Download 3,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   227   228   229   230   231   232   233   234   ...   457




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish