O‘zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent farmatsevtika instituti “tasdiqlandi”

Polisaxaridlar. Polisaxaridlar ko‘p ishlatiladigan sellyuloza, dekstran, agaroza va ularning hosilalaridir.

Sun’iy polimer moddalar. Bu moddalar xilining ko‘pligi fermentlarni turg‘unlashtirish uchun ko‘proq ishlatish imkoniyatini beradi. Polimer molekulasiga har xil funksional guruhlar kiritish bilan ularning xususiyatlarini keng miqyosda o‘zgartirish mumkin. Sun’iy polimer moddalar fermentlar bilan kovalent bog‘lari orqali birikishi, gel va mikrokapsulalar olishda keng ishlatilishi mumkin. Turg‘unlashtirish maqsadida ishlatiladigan yordamchi moddalar organizmda parchalanib o‘zlashtirilishi yoki bezarar holda chiqarib yuborilishi kerak. SHu nuqtai nazardan tabiiy polimer moddalarni (dekstran) ishlatish maqsadga muvofiq hisoblanadi.

Turg‘unlashtirilgan fermentlarning organizmda uzoq vaqt turishi ishlatilgan yordamchi moddalarning molekulyar massasiga va polimerlanish darajasiga bogliq. Masalan, molekulyar massasi 20000 dan katta bo‘lgan polivinilpirrolidon organizmdan chiqib ketolmasdak, to‘planib koladi. Bu esa orgavizmni zaxarlashga olib kelishi mumkin. Tabiii birikmalar orasida olimlarni ko‘ qiziqtirgan moddalar lipidlardir. Agar bunda biomembrana sathida yoki uning yonida fermantativ reaksiya ketishini hisobga olsak, lipidlar ishtirokida turg‘unlashtirilgan fermentlar olish maqsadga muvofiq ekanligini tushunish mumkin. SHuning uchun ko‘proq lipidlar (biomembrana tarkibiy kismi) ishlatilib, fermentlar liposoma (eritrotsitlar soyasi) dori shaklida qo‘llaniladi. Agar fermentlar faqat bir erning o‘zida kasallikni davolashga mo‘ljallangan bo‘lib, boshqa a’zolarga a’zolarga tarqalishi lozim bo‘lmasa, u holda polimer bilan birikmasi ishlatiladi. Bu holda organizmga kiritilgan ferment birikmasi ma’lum usullar bilan organizmning kerakli joyida to‘planib, uzluksiz ravishda atrofga faol ferment chiqarib turadi. Bunda tana biosuyuqligidagi substratga ferment ta’sir ko‘rsatadigan bo‘lsa, turg‘unlashtirilgan ferment yopiq sistema holida ishlatiladi. Bu holda metabolizm natijasida hosil bo‘lgan zaharli moddalardan tozalanib kelayotgan biosuyuqlik yopiq sistemani yuvib o‘taveradi.