91
natdorchilik
yuzasidan).
O‘zbek
madaniyatida
boshqalarga
charchaganliklarini aytish yoki soʻrash, tashvish keltirilganligidan
afsusda ekanligini bot-bot takrorlash minnatdorchilikni ifoda etmaydi.
Shu sababli tarjimon soʻzlarni tarjima qilishi shart emas, “Sayohat
nihoyatda maroqli oʻtgan boʻlsa bundan juda hursand boʻlamiz”
talqinidagi tarjima ayni muddao.
Sinxron tarjima jarayoni oddiy kodlashgan tizim bilan ishlash
emas, balki tushunchaga asoslangan asl xabarni maqsadli tilda aniq,
tushunarli va toʻliq yetkazishdir. Shuning uchun sinxron tarjima sifatiga
taʻsir etuvchi beshta muhim omilga eʻtibor qaratish kerak bo‘ladi:
Bular: 1. Xotiraning oʻrni; 2. Prognoz yaʼni bashorat; 3. Chidamlilik,
bardosh; 4. Saqlash hajmi; 5. Sinxron tushunish va ifoda etish.
125
Yaxshi xotira – malakali tarjimon boʻlish uchun zaruriy sifatdir.
Tarjimonning bashorat qilish qobiliyati uning til qobiliyati va bilimiga
bogʻliq. Bu, oʻz oʻrnida, tarjima jarayonida ham soʻzni bashorat qilishni
ham, maʻno bashoratini oʻz ichiga oladi. Tarjimonning mos-
lashuvchanligi va saqlash qobiliyati uning keng qamrovli til qobiliyati
va ishlash qobiliyatining eng yaxshi aksidir. Jumlalar xatolarini oʻz
vaqtida tuzatish, iboralar, jarangli soʻzlar, toʻgʻri otlar va boshqalarni
toʻgʻri ishlatish uchun betaraf soʻzlardan foydalanish tarjima jarayoniga
moslashishga yordam beradi. Bir vaqtning oʻzida ham tinglab ham
tarjima qilishda tarjimondan kuchli javob va saqlash imkoniyatlariga
ega boʻlishlari talab qilinadi. Sinxron tarjimani sinxron tushunish,
ifoda etish uning oʻziga xos xususiyatlari bilan
belgilanadi
126
.
Sinxron tarjimada tarjimon nutqning har bir qismi haqida turli tu-
shunchalarni taxmin qila olishi kerak. Baʻzi hollarda, tarjimonning tar-
jima qilishdan oldin bir yoki bir nechta fikrni kutishi talab etiladi, baʼ-
zida esa, nutq o‘rtasida notiqning nima demoqchi ekanligini tushunish
imkoniyati tug‘iladi. Bunday holatlarda tarjimon prognozlash qobiliya-
tini ishga solib maʼlumotning tahminiy modelini yaratishi kerak boʻ-
ladi. Sinxron tarjimada tarjimon notiqdan bir necha soniya orqada qol-
125
Seleskovitch D. Interpreting for International Conferences: Problems of Language and
Communication. – Washington,1978. –P. 84.
126
张
幼屏
.
同声传译的重要
因素
»
厦门大学学报
哲社版
. – Xiamen, 1997 -
页
. 31.
92
sa ham, bashorat qilish qobiliyati unga voizning soʻzlangan nutq tez-
ligini ushlab
turishga imkon bera oladi
127
.
Xitoy va oʻzbek tillari bir-biridan ancha uzoq boʻlganligi sabab tar-
jima amalga oshirayotganda, odatda, til tuzilishida zaruriy oʻzgarishlar
kiritish kerak bo‘ladi. Masalan: Toshkent viloyati hokimi va Jiangsu
pravinsiyasi gubernatori uchrashuvi chogʻidagi suhbatda quyidagi
jumla tarjimasi amalga oshirilgan
Do'stlaringiz bilan baham: