O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti «Pedagogika» fakulteti 5110900-«Pedagogika va psixoogiya»

Tushunchani ta'riflash Bizning ta'limotimiz pryedmyeti shaxsning shunday axloqiy aspyektiki, uni og`ishgan xulq sifatida tasniflash mumkin. Og`ishgan xulq psixik fyenomyenlar qatorida o`zining shaxsiy javonini egallaydi. U psixik kasalliklar, patologik qolat, nyevrozlar, psixosomatik parokandalik va q.k. kabi ko`rinishlar qatorida mavjud. Ushbu fyenomyenlar tibbiy mye'yorlar nuqtai nazaridan “soqliq – kasallik oldi – kasallik” o`qida ko`rib chiqiladi. Shaxsning og`ishgan xulqini, bizning nazarimizda, psixopatologiya nuqtai nazaridan ko`rib chiqish ma'nosizdir. Og`ishgan xulq “ijtimoiylashuv – moslashmaganlik – yakkalanish” o`qida shaxsning ijtimoiy-psixologik maqomini aks ettiradi. Ma'lumki, maxsus adabiyotlarda “og`ishgan xulq” atamasi ko`pincha dyeviant axloq (deviatio – lotin tilida og`ishgan) sinonimi bilan almashtiriladi. Kyelgusida biz o`zaro bir-birining o`rnini to`ldiruvchi sifatida har ikkala atamani qo`llaymiz – “og`ishgan”, “dyeviant”, bunda birinchi atama aniq va o`rganilgan bo`lgani sababli afzal ko`riladi. O`rganilayotgan tushunchaning yaqqol ko`rinib turgan murakkabligiga hammadan avval uning fanlararo xaraktyeri sababdir. qozirgi vaqtda atamadan ikki asosiy mazmunda foydalaniladi. Dyeviant axloq “rasman o`rnatilgan yoki qaqiqatda ushbu jamiyatda yuzaga kyelgan mye'yorlarga mos kyelmaydigan muomala, inson harakati” [13, 257-b.] ma'nosida psixologiya, pyedagogika va psixiatriyaning pryedmyeti sifatida yuzaga chiqadi. “Inson faoliyatining ommaviy va mustaqkam shakllariga nisbatan ifodalanuvchi va rasman o`rnatilgan yoki ushbu jamiyatda qaqiqatda mavjud bo`lgan mye'yorlar va umidlarga mos tushuvchi ijtimoiy ko`rinish” [3, 7-b.] ma'nosida u sotsiologiya, huquq, ijtimoiy psixologiyaning pryedmyeti hisoblanadi. Ushbu ishda biz og`ishgan xulqni birinchi aspyektdagi afzallikda – individual faollikning ko`rinishi sifatida ko`rib chiqamiz