O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

1.5. Ijtimoiy texnologiyalar – ijtimoiy menejmentning  
innovatsion resursi 
 
Ijtimoiy  kenglikning  texnologiyalashuvi  asosida  mexanizmlari 
hayot  talablaridan  orqada  qolgan  ijtimoiy  boshqaruvning  nazariya  va 
uslubi  yotadi.  Bugungi  kunda,  hozircha  yo‗q  bo‗lgan  boshqaruvning 
zamonaviy  nazariyasi  zarur.  Bu  sohadagi  ilmiy  munozaralar,  ijtimoiy 
resurslardan,  ayniqsa,  ularni  loyihalash  va  texnologiyalash  bosqichida 
boshqaruv darajasining pastligi bundan dalolat beradi. 
Ijtimoiy  modellar,  dasturlar  va  texnologiyalarni  ishlab  chiqish 
gumanitar  fanlarning  vazifasi,  lekin  ijtimoiy  kenglikni axborotlashtirish 
va  texnologiyalashda  ularning  roli  kamaytirilgan.  Ilmiy  bilimning  bu 
shakli  o‗z  tahliliy,  informatsion,  texnologik,  eksport  funksiyalarini 
bajarayapti. 
Jamiyat oldida turgan muhim masalalardan biri – bu ilmiy g‗oyalar 
yo‗lidagi  hamma  byurokratik  to‗siqlarni  olib  tashlash,  ularning  erkin 
aylanishini  ta‘minlash,  mas‘uliyatli  yechimlarni  ishlab  chiqish  va 
amalga oshirish mexanizmiga ilmni kiritishdir. 
Albatta,  bu  tezis  ilmni  boshqaruv  subyektlari,  jamiyat  tomonidan 
bildiriladigan o‗rinli e‘tirozlardan xalos etmaydi. 
Inqiroz  holatlarida,  jamiyatning  zamonaviylashuvi  va  uning  o‗tish 
holatlarida  bu  inqirozdan  chiqishda  strategik  sa‘y-harakatlar  roli  ortib 
boradi.  Bu  funksiyani  strategik  va  taktik  masalalar  maqbul 
munosabatini,  ularning  bosqichliligini  aniqlashga  qodir  ijtimoiy 
dasturlar, loyihalar bajaradi. 
Ijtimoiy 
loyiha 
o‗zida  dasturnig  shunday  xilma-xilligini 
ko‗rsatadiki, unda nafaqat dolzarb yo‗nalishlar, umumiy masalalar, balki 
maqsadga  erishish  muddatlari,  obyektning  rivojlanishini  chuqur 
o‗rganish  asosida  bajaruvchilar  harakatlari  va  ijtimoiy  normativlardan 
foydalanish aks ettirilishi kerak. Bir so‗z bilan aytganda, loyiha ijtimoiy 
masalalarni  chuqur  ishlab  chiqish  bilan  xarakterlanadi  va  nafaqat 

---

25 
 
ijtimoiy tashxis, balki tashkiliy-boshqaruv (texnologik) ta‘minotini ham 
o‗z ichiga oladi. 
Deformatsiyalangan  ijtimoiy  boshqaruv  vositalari  va  maqsadlardan 
boshlash  kerak.  Shunisi  qiziqki,  rivojlangan  mamlakatlarda  zamonaviy 
ijtimoiy  boshqaruv  nazariya  va  amaliyotiga  -  hayot  ne‘matlari    ishlab 
chiqarish  maqsadlaridan  yuqori,  degan  marksistik  g‗oya  keng  kirib 
keldi.  Amerika  va  yapon  adabiyotlarida  boshqaruv  g‗oyasi  natijalar 
bo‗yicha  muhokama  qilinadi  va  boshqaruvning  amerikacha  tizimi 
maqsadlar (foyda, daromad, kapital) bo‗yicha qoniqarsizligi aytiladi. 
Ijtimoiy  menejmentning  mohiyati  shundan  iborat  bo‗lib,  uning 
zamonaviy nazariya va amaliyoti shakllanmoqda. 
Shunday  qilib,  zamonaviy  usullar  yordamida  ijtimoiy  resurslar  va 
ijtimoiy  qobiq,  ijtimoiy  jarayonlarni  samarali  boshqarish  zaruriyati 
haqida fikr yuritilmoqda.