O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent moliya instituti

3. 

Davlat 

moliyaviy 

nazoratiniamalgaoshiruvchiorganlar 

va 

ularningvazifalari. 

O’zbekiston  Respublikasi  Hisob  palatasi  Davlat  moliyaviy  nazoratida 

quyidagilarni amalga oshiradi: 



 

makroiqtisodiy 

ko’rsatkichlarni, 

budjet-soliq 

va 

pul-kredit 

parametrlarini  shakllantirish  jarayonlarini,  ularning  qonun  hujjatlari  talablariga 

muvofiqligiga rioya etilishini tizimli o’rganish; 



 

budjet 

tizimi 

budjetlarining 

daromadlarini 

shakllantirish 

va 

mablag’lari  sarflanishini  umumiy,  moddalar  bo’yicha,  tarmoqlar  hamda  hududlar 

kesimida nazorat qilish va tekshirish;  



 

davlat  maqsadli  dasturlari  amalga  oshirilishining  to’liqligi  va 

samaradorligini baholash;  



 

O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  va  O’zbekiston 

Respublikasi  Moliya  vazirligining  bank  hisobvaraqlaridagi  mablag’larining 

qonuniy  shakllantirilganligini,  maqsadli  hamda  samarali  sarflanganligini  nazorat 

qilish va tekshirish;  



 

O’zbekiston Respublikasining respublika budjeti va Qoraqalpog’iston 

Respublikasi  budjeti,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar  mahalliy  budjetlari  o’rtasida 

maqbul nisbatga erishishga doir takliflarni tahlil qilish hamda baholash;  



 

davlat  aktivlari  shakllantirilishini,  ulardan  samarali  va  maqsadli 

foydalanilishini tekshirish;  



 

daromad  keltiruvchi  tarmoqlar  korxonalari  faoliyatini  budjet  tizimi 

budjetlariga  qo’shimcha  tushumlar  zaxiralarini  aniqlashga  yo’naltirilgan  tarzda 

tahlil va nazorat qilish;  



 

O’zbekiston  Respublikasining  Tiklanish  va  taraqqiyot  jamg’armasi, 

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  huzuridagi  Davlat  ehtiyojlari  uchun 

xarid qilinadigan qishloq xo’jaligi mahsulotlari uchun hisob-kitoblar jamg’armasi, 

Qishloqlarni  qishloq  xo’jalik  texnikasi  bilan  ta’minlashni  davlat  tomonidan 

rag’batlantirish  jamg’armasi  va  belgilangan  tartibda  tashkil  etilgan  boshqa 

jamg’armalarning  mablag’lari  tushumi  va  daromadlarining  shakllantirilishi, 

ularning  mablag’laridan  maqsadli  va  samarali  foydalanilishi  yuzasidan  tahlil  va 

nazorat qilish;  



 

valyuta, eksport va import operatsiyalari o’tkazishning qonuniyligini, 

shuningdek  budjet  tizimi  budjetlariga  tovarlar  (ishlar,  xizmatlar)  eksporti  va 

importidan majburiy to’lovlar bo’yicha mablag’lar tushumini nazorat qilish;  



 

mamlakat  oltin-valyuta  zaxiralarining  o’rni  qayta  to’ldirilishi  va  ular 

bilan amalga oshiriladigan operatsiyalar ustidan nazorat qilish;  

---

 

 

 



 

ichki  va  tashqi  aktivlarni  boshqarish  bo’yicha  hisobotlar  va  balans 

hisob-kitoblarini  tahlil  qilish,  mablag’lar  va  oltin-valyuta  zaxiralarini  chet  el 

banklariga va boshqa banklarga joylashtirish hamda qayta joylashtirishning asosli 

va samarali ekanligini nazorat qilish; 



 

davlat  qarzini  boshqarish  samaradorligini  tahlil  qilish,  unga  o’z 

vaqtida  xizmat  ko’rsatilishi  ustidan  nazorat  qilish,  O’zbekiston  Respublikasi 

nomidan yoki uning kafolati ostida jalb qilingan chet el kreditlari mablag’laridan 

samarali foydalanish masalalari bo’yicha predmetli tekshiruvlar tashkil etish; 



 

davlat  mulki  realizatsiya  qilinishi  bilan  bog’liq  masalalarni  tahlil 

qilish va ular bo’yicha nazoratni ta’minlash;  



 

budjet  tizimi  budjetlari  mablag’laridan  maqsadli  va  samarali 

foydalanilishi  ustidan  nazorat  qilishga  doir  vazifalar  moliya  organlari,  shu 

jumladan  g’aznachilik  bo’linmalari  tomonidan  bajarilishi  samaradorligini  tahlil 

qilish;  



 

davlat mulki ulushi bo’lgan korxonalarning moliya-xo’jalik faoliyatini 

dividendlar to’g’ri hisoblanishi va to’lanishi yuzasidan tekshirish. 

Ichki nazorat quyidagi maqsadlarga erishish uchun amalga oshiriladi : 

-budjetning tasdiqlangan  parametrlari  (limitlar) doirasida  ijro  etilishiga  doir 

ma’lumotlarni yig’ish tahlil qilish, hulosalar chiqarish; 

-budjet  tashkilotlari  tomonidan  amalga  oshirilishi  mumkin  bo’lgan 

suuste’molchilik holatlari haqida o’z vaqtida ogohlantirish va oldini olish. 

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi,  Qoraqalpog’iston  Respblikasi 

Moliya  vazirligi,  viloyatlar  va  Toshkent  shahar  hokimliklarining  moliya 

boshqarmalari,  tumanlar  va  shaharlar  hokimliklarining  moliya  bo’limlari  o’z 

vakolatlari doirasida: 



 

quyi  turuvchi  moliya  organlari  tomonidan  budjet  to’g’risidagi  qonun 

hujjatlari ijrosining ta’minlanishi ustidan; 



 

ijtimoiy  nafaqalar  va  kam  ta’minlangan  oilalarga  moddiy  yordam 

tayinlanishi hamda o’z vaqtida to’lanishi ustidan; 



 

budjet tashkilotlari va budjet mablag’lari oluvchilar tomonidan smeta-

shtat intizomiga rioya etilishining ta’minlanishi ustidan; 



 

aksiz solig’i to’g’ri hisoblanishi va o’z vaqtida to’lanishi ustidan; 



 

aksiz  to’lanadigan  ayrim  turdagi  tovarlarning  aksiz  markalari  bilan 

to’liq  tamg’alanishi  va  olingan  aksiz  markalari  sonining  ishlab  chiqarilayotgan 

mahsulot hajmiga muvofiqligi ustidan; 

---

 

 

 



 

budjet  tashkilotlari  tomonidan  budjet  hisobini  yuritish  va  moliyaviy 

hisobotni  tuzishning,  shuningdek  quyi  turuvchi  hududiy  moliya  organlari 

tomonidan  budjet  hisobotini  tuzishning  to’g’riligi  ustidan  davlat  moliyaviy 

nazoratini amalga oshiradi. 

      Hindiston    hukumati    moliya    vazirligi    mamlakatning    moliyaviy    va  

iqtisodiy  masalalariga  ma’sul  hisoblanadi. U  resurslar  aylanishi  va  davlat  

xarajatlarini  nazoratiga  ham  ma’sul  hisoblanadi.  Barcha  hukumat  vazirliklari  

ichida        moliya    vazirligi    eng    muhim    organ    hisoblanadi.    Mustaqillikkacha  

bo’lgan  davrda  1810- yilda  alohida  moliya  departamenti  Britaniya  koloniyasi  

tomonidan    tashkil    qilingan.  Uning  bo’limlari  uchta    hisoblanib    ular  

quyidagilar: 

 

 

bo’limlardan    iborat    bo’lib    1947-yilda    moliya    vazirligi    sifatida  

qaytadan    nomlangan.    Mustaqil    Hindistonning    birinchi    budjeti    1947-yil    26-

noyabrda  o’sha  paytdagi  moliya  vaziri  Chetty  tomonidan  taqdim  qilingan.   

Moliya    vazirligi    iqtisodiy    masalar,    xarajatlar,    daromadlar,    moliyaviy  

xizmatlar,  investitsiya  va  ijtimoiy  mablag’lar  boshqaruvi  kabi  bo’limmalardan  

iborat. 

A)

 

Iqtisodiy    masalar    departamenti    tarkibidagi    bo’limlarning  

vazifalari  quyidagilar: 

a)

 

Moddiy  yordam  bugalteriya  va  audit  bo’limi