O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent moliya instituti sanjar Sobirjonov

8
-§.
Menejer va mulkdorning xulqi 
Menejer  bilan  biznes  egasining  munosabatlari  xilma-xil  bo‗lib,  mulkdorlik 
munosabatlari bilan ham, tadbirkorlik faoliyati bilan ham bog‗liqdir. Bunda biznes 
qatnashchilarining  tarkibi    kengayadi,  aksiyadorlar,  biznesmen  va  tadbirkor 
qo‗shiladi. 
Biznes  egasi  degani  keng  tushuncha  ekanini  aytib  o‗tmoq  kerak.  Bu 
tushuncha  mulkdorlikning  yuridik  huquqi  va    biznes  boshqaruvida  faol 
qatnashuvni  birga  qo‗shishni  nazarga  tutadi.  ―Mulk  egasi‖  deganda  yo  jismoniy 
shaxs yoki davlat tushuniladi, chunki yuridik shaxslar vositachiligidagi egalik faqat 
bir  mexanizmdir.  Xususiy  ega  bo‗lmish  mulkdor  faqat  o‗z  manfaatlarini  ko‗zlab 
qarorlar chiqarish imkoniyatiga ega bo‗ladi. 
Mulkdorlar  va  biznes  rahbarlarning  asosiy  guruhlarini  alohida  ko‗rsatish 
mumkin:  
1. Mulkdorlar - biznes egalari. 
2. Yuqori pog‗ona rahbariyati: 
- jamoaviy (aksiyadorlar yig‗ilishi); 
-kollegial (direktorlar kengashlari, boshqaruv a‘zolari); 
- yakka rahbar (bosh direktorlar). 
3. Etakchi ma‘muriyatchi - rahbarlar (top-menejerlar). 
Mulkdor bilan menejer o‗rtasida asosiy ziddiyat quyidagicha: 
-
 
mulkdor  foydani  iloji  boricha  ko‗paytirishga  va  tavakkalga  yo‗l 
qo‗ymaslikka intiladi; 
-
 
menejer kompaniyaning resurslaridan to‗la-to‗kis foydalanishga, shu tariqa 
vakolatlarni va haq miqdorini oshirishga urinadi. 
Yollanma 
top-menejerlar 
bilan 
mulkdorlarning 
o‗zaro 
harakati 
quyidagilardan iborat: 
1.
 
Mulkdorlar  bilan  yollanma  menejerlar  o‗rtasida  vakolatlarning 
taqsimlanishi.  Ularning  o‗zaro  munosabatlari  vakolatlari  turlicha  tizimda 
taqsimlanadigan kompaniyalarda ishlashlari bilan belgilanadi. 

---

162 
 
2.
 
Vakolatlarning  berilish  pog‗onasi  va  darajasi.  G‗arbiy  Yevropa