Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent


-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi



Download 12,22 Mb.
bet149/395
Sana31.12.2021
Hajmi12,22 Mb.
#251964
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   395
Bog'liq
MIKROIQTISODIYOT. MAKROIQTISODIYOT (2)

1-rasm. Chekli mehnat daromadliligi grafigi





I chiziq raqobatlashgan iste’mol bozoridagi firmaning

MRPL

chizigʻi


(bu erda firma monopol hokimiyatga ega emas). II chiziq iste’mol

bozorida monopol hokimiyatga ega boʻlgan firmaning

MRPL

chizigʻi.



Monopol hokimiyatga ega boʻlgan firma koʻproq mahsulot sotish uchun

tovar narxini tushirishi mumkin. Natijada

MR P

boʻladi va ishlab



chiqarish hajmi oshishi bilan MR kamayib boradi. Demak, MR va

MPL

chiziqlari pastga yotiq boʻlgani uchun

MRPL

chizigʻi pastga tomon yotiq




L
boʻladi. Agar biz monopol hokimiyatga ega boʻlgan firmaning mehnatni chekli daromadliligini monopol boʻlmagan firmaning mehnatni chekli daromadliligi bilan solishtirsak


L
MRPM

MPL

MR MPL

P MRPP ,




L
bu erda mehnatini

MRPM

- monopol hokimiyatga ega boʻlgan firmaning





L
MRPP

chekli daromadliligi;



  • monopol hokimiyatga ega boʻlmagan raqobatlashuvchi firmaning mehnatini chekli daromadliligi.

Bundan kelib chiqadiki, har qanday ish haqida iste’mol bozorida

monopol hokimiyatga ega boʻlgan firma, monopol hokimiyatga ega boʻlmagan firmaga nisbatan kamroq ishchi yollaydi.





W

W

*e



L
0 L

*

e


    1. rasm. Raqobatlashgan mehnat bozorida mehnat narxining uning miqdoridan bogʻliqligi.





Mehnatni chekli daromadliligi

MRPL

dan ishchilarni yollashda



foydalanishi mumkin. Agar firma oʻz foydasini maksimallashtiradigan

boʻlsa, u ishchilarni yollashni mehnatni chekli daromadliligi ish haqiga teng boʻlgunga qadar davom ettiradi.

MRPL W , (3)

bu erda W - ish haqi.

Agar MRPL W boʻlsa, firma qoʻshimcha ishchi kuchini yollab, oʻz

foydasini oshirishi mumkin.

Ushbu shart quyidagi 2-rasmda ifodalangan.


Mehnatga boʻlgan talab

DL , MRPL

chizigʻi bilan ustma-ust tushadi.



DL talab chizigʻiga koʻra, mehnat narxi pasaygan sari unga boʻlgan talab ham ortib boradi va aksincha. Mehnat bozorida ishchi kuchiga talab - bu firmalarning ishchi kuchiga talabidir. Taklif ishchilar tomonidan boʻladi. Mehnat bozori raqobatlashgan boʻlgani uchun mehnat narxi bozor tomonidan shakllanadi va unga bozor subyektlari ta’sir qila olmaydi (raqobatlashgan iste’mol bozoridagi kabi). Bu barcha ishchilar qaysi firmada ishlashidan qat’iy nazar, bir xil ish haqi oladi va firmalar bu narxni oldindan berilgan narx sifatida qabul qiladilar. Shuning uchun ham alohida firma uchun mehnat resurslari taklif chizigʻi gorizontal,

ya’ni u absolyut elastik.

2-rasmda raqobatlashgan mehnat bozoridagi muvozanat nuqta E


W

e
nuqta bilan ifodalanadi. Muvozanat ish haqi * boʻlganda foydani


e
maksimallashtiradigan mehnat resurslari miqdori L* ga teng boʻladi.

Ishchi chekli unumdorlik nazariyasiga koʻra, mehnatning toʻliq mahsulotini oladi. Shuning uchun firmaning mehnat uchun chekli xarajati MRC ish haqiga teng.




L
MRC W *MRP ,

bu erda MRC - firmaning mehnatga boʻlgan chekli xarajati. Raqobatlashgan mehnat bozorida har bir ishchining ish haqi

W

e
* ga

teng boʻlgani uchun, firmaning ishchilarga beradigan umumiy ish haqi

xarajatlari 0L* EW * toʻrtburchak yuziga toʻgʻri keladi (2-rasm). Ish

e e

haqining oʻzgarishi ishchi kuchiga boʻlgan talabni oʻzgartiradi. Agar ish



haqi W0

dan


W1 gacha oshsa (3-rasm), yollanadigan ishchilar soni

L0 dan

L1 gacha qisqaradi; agar ish haqi

L2 gacha oshadi.

W2 gacha pasaysa, ishdagi ishchilar soni

Mehnat bozorida firma foydasini maksimallashtiradigan shart, ya’ni mehnatni chekli daromadliligining ish haqi stavkasiga tengligi iste’mol

bozoridagi

MR MC

shartga oʻxshashdir.




W W1

W0
W2


L1 L0 L2


      1. Download 12,22 Mb.

        Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish