Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Mahsulot miqdori

1. 
   Ishlab chiqarish funksiyasi (b) Umumiy xarajat egri chizigʻi Umumiy
   

xarajat

Ishlab chiqarish funksiyasi

Yollanma ishchilar soni

Umumiy xarajat egri chizigʻi

Mahsulot miqdori

Ikkinchi chizmada kamayib boruvchi chekli mahsulot ham tasvirlangan. Ishlab chiqarish funksiyasi egri chizigʻi har bir qoʻshilgan mehnat sarfi uchun ishlab chiqarish hajmining oʻzgarishini koʻrsatib beradi. Ushbu ishlab chiqarish funksiyasi egri chizigʻi bir ishchining chekli mahsulotini ham koʻrsatib beradi. Ishchilar soni ortgani sayin, uning chekli mahsuloti kamayib boradi, va ishlab chiqarish funksiyasi yanada bukiladi. Jadvalning oxirgi uchta ustuni firmaning mahsulot ishlab chiqarish xarajatini koʻrsatadi. Bu misolda, firmaning xarajati soatiga 30$ va bir ishchining maoshi soatiga 10$. Agar u yana bitta yangi ishchi yollasa, uning xarajati soatiga 40$ boʻladi. Agarda 2 ta ishchi yollasa, bu koʻrasatkich 50$ ga yetadi. Bu ma’lumotlar keltirilgan jadval firma yollaydigan ishchilar soni ishlab chiqariladigan mahsulotlar

miqdori va uning umumiy xarajatlari qanchalik oʻzaro bogʻliqlikligini koʻrsatadi.

Endi chizma (b) dagi umumiy xarajat egri chizigʻi bilan chizma (a) dagi ishlab chiqarish funksiyasini taqqoslab koʻramiz. Bu egri chiziqlar tanganing ikki tomoniga oʻxshaydi. Ishlab chiqarish hajmi ortganda, umumiy xarajat egri chizigʻi koʻtariladi, undan farqli ravishda ishlab chiqarish funksiyasi pasayadi. Bu oʻzgarishlar bir xil sababga koʻra sodir boʻladi. Yuqori ishlab chiqarish firma ishchilar bilan toʻla ekanligini bildiradi, chunki har bir qoʻshilgan yangi ishchi kamayib boruvchi chekli mahsulot evaziga ishlab chiqarishga kamroq hissa qoʻshadi. Bundan shuni koʻrish mumkinki, umumiy xarajat kamayib boruvchi chekli mahsulotga nisbatan teskari bogʻliqlikda boʻladi. Shu sababli ishlab chiqarish funksiyasi nisbatan tekisroq. Endi bu mantiqni atroflicha koʻrib chiqamiz: firma ishchilar bilan toʻlgan boʻlsa, qoʻshimcha mahsulot ishlab chiqarish qoʻshimcha mehnat talab etadi va bu juda qimmat. Shu sababli, qachonki ishlab chiqarish hajmi yuqori boʻlsa, umumiy xarajat ham yuqori boʻladi.

2.