O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

5.4. Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarni hisobdan chiqarilishi 
Asosiy  vositalar  va  NMA  qiymati  chiqib  ketishda  balansdan  chiqarilishi 
lozim.  Asosiy  vositalar  qiymati  korxona  balansidan  quyidagilar  natijasida 
chiqariladi: 
 
tugatilganda;  
sotilganda;  

---

ayirboshlanganda; bepul o’tkazilganda; 
ustav sarmoyasiga ta’sischi qo’yilmasi sifatida berilganda; 
 moliyaviy ijara (lizing) shartnomasi bo’yicha berilganda;  
kamomad yoki yo’qotishlar aniqlanganda; 
ta’sischi ta’sischilar tarkibidan chiqqanda; 
nodavlat  notijorat  tashkilot  mulkini  shakllantirishda  mulkiy  badal  sifatida 
berilganda. 
Asosiy vositalar qisman tugatilgan holatda uning boshlang’ich (tiklash) qiymati 
va  jamlangan  amortizatsiyasi  tegishincha  ob’ektning  tugatilgan  qismining 
boshlang’ich  (tiklash)  qiymati  va  jamlangan  amortizatsiyasi  summasiga 
kamaytiriladi. 
Asosiy  vositalarning  chiqarilishidan  moliyaviy  natija  (foyda  va  zarar)  asosiy 
vositalarni chiqarishdan tushgan daromaddan ularning qoldiq (balans) qiymati, asosiy 
vositalarning chiqarilishi bilan bog’liq bilvosita soliqlar va xarajatlarni ayirish orqali 
aniqlanadi. 
Asosiy  vositalarning  chiqib  ketishidan  olinadigan  moliyaviy  natijani  (foydani 
yoki  zararni)  aniqlashda  asosiy  vositalarning  ilgarigi  qayda  baholashlardagi  ortgan 
summasining  ushbu  asosiy  vositalar  qiymatining  ilgarigi  qayda  baholashlardagi 
kamayishi  summasidan  ortgan  qismi  asosiy  vositalarning  chiqib  ketishidan  olingan 
daromad tarkibiga kiritiladi va bir vaqtning o’zida "Uzoq muddatli aktivlarni qayda 
baholash bo’yicha tuzatishlar" hisobvarag’i bo’yicha rezerv kapital kamayadi.