|
quvvatlaydi ,bular to`lov talabnomasi ,jarayonning yakunida amalga oshadi. Agar
tranzaksiya jarayoni tizimi tranzaksion sonlarning ketma ketlik tafovutini aniqlasa,
boshqaruvga xavfni bildiruvchi ishorasini qoldirib ketilgan yoki joyi almashgan
tranzaksiyalarga nisbatan qo`llaydi.Tranzaksion raqamlarning ma`lum bosqichdan
o`tganidan so`ng iziga tushsa raqamlar qaydariladi ,boshqaruv kengashi oqibatda
xatoning sababi va ta`sirini aniqlaydi.Kelgusi raqamli hujjatlarsiz , ushbu darajadagi
muammolarni aniqlash va hal qilish qiyin hisoblanadi.
Noqulayliklari. Kelgusi kodlashtirish o`zida ma`lumotlarni saqlamaydi va
ketma ketligini tartibini ortda qoldiradi.Misol uchun ,kelgusi kodlashtirish hom
ashyo inventarizatsiyasi tovarlari bizga ushbu tovarning hech qanday
hususiyatlarini aytmaydi.(turi, hajmi ,hom ashyosi ,omborxona joylashuvi , va
boshqalar.) .Shuningdek ,kelgusi kodlashtirish sxemasini almashtirish juda ham
qiyin. Yangi tovarning o`rta nuqtasini kiritayotganda kelgusi tovarlarni qayda
raqamlanishiga olib keladi. Arizalarda yozuv turlari mantiqiy guruhlanishi kerak va
qo`shimcha va zimdan berilgan habarlar muntazam tarzda sodir bo`lganida ,ushbu
kodlashtirish shemasi yaroqsiz bo`lib qoladi.
Kodlarni bloklash
Raqamli kod bloklari sodir bo`lga qisman noaniqliklarni ketma ketlik
kodlarini almashtirish orqali amalga oshiradi.Ushbu yondashuv har bir tovarning
to`liq sinfini namoyish etishda foydalaniladi va har bir sinfning o`ziga xos qatorlarni
kodlashtirish sxemasi orqali cheklab qo`yadi.Umumiy arizalarning kodlarini
bloklash hisob jadvalini qurilishiga olib keladi.
Yaxshi bajarilgan va har tomonlama bo`lgan hisob jadvali umumiy kitoblar va
moliyaviy tashkilotlarining tanqidiy va boshqaruv hisobot tizimi asosi hisoblanadi.
Hisob jadvali keng yoritilgan bo`lsa, korhona shunchalik aniq o`zining
tranzaksiyalarini tasnif eta oladi va ma`lumotlarning katta qismini ichki va tashqi
foydalanuvchilarni ta`minlay oladi.2-33 jadvalda hisoblardan foydalangan holda
kodlarni bloklash ko`rsatilgan.
Shuni yodda tuting ,har bir hisob turlari noyob qatorli bloklash yoki kodlash
orqali ko`rsatib berilgan.Shuning uchun,balans va daromad rasmiy hisoboti sinflash
va quyi sinflash orqli tafsiflanadi.Ushbu misolda , har bir hisob uch honali
kodlashtirishdan tashkil topgan. Birinchi raqam bloklash raqami hisoblanadi va
hisob sinfini namoyish qiladi ; misol uchun, joriy aktivlar, majburiyat va operatsion
xarajatlar . Kodlashtirishdagi qolgan raqamlar ketma ketlikda ajratiladi.
Afzalligi. Bloklab kodlashtirish yangi kodlarni bloklash orqali boshlang`ish
kodlash tizimini qayda tashkil qilmasdan to`ldirish imkoniyati mavjud.Misol uchun
,reklama xarajatlari 626 hisobida bo`lsa , birinchi raqam ushbu hisobni operatsion
xarajatligini ko`rsatib beradi.Tovar xarajatlarining yangi turlari yetkazilgan va
ayniqsa hisoblangan bo`lsa ,ular 600 ta hisob sinfini qo`shgan bo`lishi mumkin .
Ushbu uch honali kod moslashuvi 100 ta alohida tovarga har bir bloklashda mavjud
bo`ladi (x00 orasidan x99).Ko`rinib turganidek , kodlash qatorida qanchalik ko`p
xonali son bo`lsa ,shunchalik ko`p tovar ko`rsatilishi mumkin.
Noqulayliklari. Kelgusi kodlashtirishdek ,bloklab kodlashtirish ma`lumotlari
hajmi shubhasiz tayyor emas.Misol uchun ; 626 hisob raqami hech qanday ma`noga
ega emas hisob jadvalida tanlanmagunicha ,qaysiki reklama xarajatlarini aniqlab
beradigan.
Guruhli kodlash
Raqamli guruhli kodlar murakkab tovar yoki hodisalarni ikki yoki undan ko`p
ma`lumot bo`laklarini ko`rsatish uchun mo`ljallangan. Kodlar zona yoki sohalarning
o`ziga hos ma`nodan tashkil topgan.Misol uchun , Hukumat zahira zanjiri kodlari
sotuvi zahira bo`limida shunday berilgan:
magazin raqami Korhona raqami tovar raqami
sotuvchi shaxs
04 09 476214
99
Afzalligi. Guruhli kodlashning bir qator kelgusi va bloklab kodlashdan
ko`proq afzalligi mavjud.
1. Ular turli hajmdagi axborotlarni tashkil etishda ko`maklashadi.
2.Ular kompleks axborot strukturalarini ierarxik shaklda tashkil etishda
yordam beradi qaysiki mantiqan va ko`proq odamlar tomonidan osongina esda
qoladi.
3.Ular jarayonni detallashtirishga va hisobotlarni ikkala tovar sinfi va
tovarlarning har xil sinflarini ko`rib chiqadi.
Avvalgi misollardan foydalangan holda ,magazin raqami 04 Allen
shaharchasining Gamilton marketi deb olsak ; Hukumat raqami 09 sport tovarlari
korhonasini namoyish qiladi; tovar raqami deb 476214 hokkey tayog`I deb
olsak;Sotuvchi inson sifatida 99 bu Jon Innes .Ushbu bosqich ichidagi ma`lumot
,korxonaning boshqaruvchisi magazinning rentabelligini o`lchay oladi,hukumatning
barcha bir xil do`konlarini ijrosini taqqoslay oladi,muhim inventorizatsiya
tovarlarini harakatini kuzata oladi,do`kon ishchilarining savdo sotiq ijrosini baholay
oladi.
Noqulayliklari.guruhlab kodlashtirishning bosh noqulayligi buyumning
klassifikatsiya muvaffaqiyatidan borat.Chunki guruhlab kodlashning samarali turli
xil axborotlarni ko`rsatadi ,va qayda ishlashga moyil hisoblanadi.Bog`liq bo`lmagan
ma`lumotlar bajarilishi mumkin bo`lgani uchun osongina bog`lana oladi. Zarur
bo`lmagan kompleks guruhlarni osongina tarjima qila olmaydi.Yakunda, haddan
tashqari ishlatib yuborish saqlash narxini ko`tarib yuborib,ko`pgina xatolarga olib
keladi ,va vaqt jarayoni oshishi va harakatning ko`p ketishiga olib keladi.
9
Do'stlaringiz bilan baham: |
