O`zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Birinchidan, «O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki to‘g‘risida»gi qonunga muvofiq, bankning o‘z kapitali hajmi uning aktiv operatsiyalarini chegaraviy hajmini belgilab beradi. SHuning uchun ma’lum miqdor mijozlarga xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan bank (misol uchun, tarmoq banki) belgilangan normativlarga rioya qilgan holda, o‘zlik kapitalining shunday miqdoriga egalik qilishlari kerakki, o‘z doimiy mijozlarining asoslangan qarz mablag‘lariga bo‘lgan talablarini qondirishlari lozim.

Ikkinchidan, bank uchun zarur bыlgan o‘zlik kapitalining miqdorining o‘ziga xos xususiyatlari mavjud. Mayda, lekin son jihatdan ko‘pchilikni yirik kredit oluvchi korxonalarni tashkil qiluvchi bankda o‘z mablag‘lari nisbatan ko‘p miqdorda kerak bo‘ladi. CHunki yirik mijozlarga xizmat qiluvchi banklarda kreditning qaytarilmaslik riski katta bo‘ladi.

Uchinchidan, tijorat bankining o‘z kapitali miqdori, uning aktiv operatsiyalari xarakteriga bog‘liq bo‘ladi. Bank olib borayotgan operatsiyalari katta risklar bilan bog‘liq bo‘lishi, o‘z mablag‘larining nisbatan kыp bo‘lishini taqozo etadi. Bu hol, xususan, innovatsion banklarga tegishlidir. Agar bankning kredit depozitlardan kredit resursi sifatida foydalanishda boshqa cheklovlar bo‘lib, u O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan o‘rnatiladigan majburiy zahiralar shaklida ifodalanadi.