O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent moliya instituti

Shu maqsadlarda Moliya vazirligi: 

 

O’zbekiston  Respublikasi  moliya  tizimi  tarkibiga  kiruvchi  organlar 

faoliyatini  kelishilgan  yagona  moliyaviy,  soliq,  valyuta  va  narx-navo  siyosatini 

shakllantirish  ishlarini  olib  borishga,  oltin  zahirasini  ko’paytirish  yo’li  bilan 

O’zbekiston  Respublikasining  moliyaviy  mustaqilligini  ta’minlashga,  respublika 

iqtisodiyotini  sog’lomlashtirishga,  bozor  munosabatlarini  shakllantirish  sharoitida 

narx-navoni  tartibga  solishning  iqtisodiy  usullari  rolini  kuchaytirishga  va  aholini 

ijtimoiy himoya qilishga yo’naltiradi; 

 

xalq  xo’jaligi  va  ijtimoiy-madaniy  sohani  mablag’  bilan  ta’minlaydi, 

respublika  mintaqalarining  yaxlit  ishlab  chiqarish  va  ijtimoiy  taraqqiyoti  uchun 

moliyaviy negiz yaratadi; 

 

o’z vakolati doirasida respublika moliya tizimi tarkibiga kiruvchi organlar 

faoliyatini  nazorat  qilishni  tashkil  etadi  va  amalga  oshiradi,  ular  faoliyati  usullari 

---

 

 

104 

      

 

va  shakllarini  takomillashtiradi,  mazkur  organlar  xodimlarining  kasb  mahoratini 

oshirish ishlarini muvofiqlashtiradi; 

 

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi  vakolatiga  kiruvchi  masalalar 

bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar, yo’riqnomalar, preyskurantlar va boshqa hujjatlarni 

tasdiqlaydi va chiqaradi; 

 

respublika  xalq  xo’jaligini,  O’zbekiston  Respublikasining  chet  eldagi 

diplomatik va boshqa davlat muassasalarini, xalqaro birlashmalar va tashkilotlarga 

a’zolik badallari to’lashni valyuta bilan ta’minlaydi. 

Moliya  vazirligi  o’z  faoliyatida  O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasiga, 

O’zbekiston  Respublikasi  qonunlariga,  O’zbekiston  Respublikasi  Oliy 

Kengashining  boshqa  qarorlariga,  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining 

farmonlari,  qarorlari  va  farmoyishlariga,  Vazirlar  Mahkamasining  qarorlari  va 

farmoyishlariga, mazkur Nizomga va boshqa me’yoriy aktlarga amal qiladi. 

Moliya  vazirligi  respublikada  moliyaviy  faoliyatning  huquqiy  asoslari 

mustahkamlanishini  ta’minlaydi,  qonun  loyihalari  bo’yicha  moliyaviy  xulosa 

beradi  va  o’z  huquqi  doirasiga  kiruvchi  masalalar  bo’yicha  qonunchilikni 

qo’llanish  amaliyotini  umumlashtiradi,  bu  qonunchilikni  takomillashtirishga 

qaratilgan  takliflarni  ishlab  chiqadi  va  ularni  Vazirlar  Mahkamasiga  kiritadi, 

shuningdek, o’z huquq doirasida idoraviy me’yoriy aktlar chiqaradi. 

Moliya  vazirligi  o’z  faoliyati  jarayonida  respublikaning  moliyaviy 

manfaatlariga, korxonalar, birlashmalar, muassasalar, tashkilotlar va fuqarolarning 

huquqlariga  rioya  etilishini,  shuningdek,  Vazirlik  tizimida  qonunchilik  to’g’ri 

qo’llanishini ta’minlaydi. 

Moliyavazirliginingbudjettiziminiboshqarishbo’yichavakolatlari, 

asosiyvazifalarivafunktsiyalariO’zbekistonRespublikasiVazirlarMahkamasining 

1992 

yil 

23 

noyabrdagi 

553-sonqaroribilantasdiqlangan 

“O’zbekistonRespublikasiMoliyavazirligito’g’risidagiNizom” 

bilantartibgasolinadi.  Mazkur  Nizomga  muvofiq,  Moliya  vazirligining  budjet 

tizimini boshqarish bo’yicha vazifalari quyidagilardan iborat: 

---

 

 

105 

      

 

 

moliya  tizimining,  soliq  va  narx-navo  siyosatining  O’zbekiston 

Respublikasining  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanishiga  faol  ta’sir  ko’rsatishini,  ishlab 

chiqarish  samaradorligini  oshirishini,  milliy  daromadning,  korxonalar  va 

tashkilotlar  daromadlarining  va  boshqa  moliyaviy  resurslarning  o’sishini 

ta’minlash; 

 

respublikaning 

moliyaviy 

resurslarini 

ijtimoiy 

ishlab 

chiqarishni 

rivojlantirish  va  fan-texnika  taraqqiyotining  ustivor  yo’nalishlariga  jamlash, 

ijtimoiy  rivojlanishni  jadallashtirish,  ma’lum  maqsadga  yo’naltirilgan  yaxlit  xalq 

xo’jaligi  dasturlarini  mablag’  bilan  ta’minlash,  zarur  moliya,  valyuta  rezervlarini 

tashkil etish; 

 

moliya, budjet, valyuta va soliqni rejalashtirish va mablag’ bilan ta’minlash 

usullarini takomillashtirish; 

 

soliq  solish,  narx  belgilash,  sug’urta,  valyuta-moliya  auditorlik  va  tashqi 

iqtisodiy  faoliyat  sohasida  qonunchilik  va  me’yoriy  aktlarni  ishlab  chiqishda 

qatnashish; (O’zR VM 22.09.2000 y. 365-son Qaroriga muvofiq) 

 

moliya, soliq narx belgilash, sug’urta, valyuta auditorlik va tashqi iqtisodiy 

faoliyat sohasida ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish. 

 

O’zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligining  funktsiyalari.  O’zbekiston 

Respublikasi Moliya vazirligi zimmasiga yuklangan vazifalarga muvofiq quyidagi 

ishlarni amalga oshiradi:

 

 

 

 

respublika 

yig’ma 

moliya 

balansining 

moliyaviy 

resurslarini 

shakllantirishning uzoq muddatli va qisqa muddatli istiqbolni belgilashlarini tuzish 

ishida, 

shuningdek, 

umumrespublika 

maqsadli 

budjetdan 

tashqari 

pul 

jamg’armalarini  shakllantirishda  qatnashadi,  ularni  tashkil  etish,  foydalanish  va 

miqdorlari  tartibi,  O’zbekiston  Respublikasi  mintaqalari  tomonidan  mazkur  pul 

---

 

 

106 

      

 

jamg’armalariga mablag’ ajratish kvotalari to’g’risidagi takliflarni tayyorlaydi; 

 

respublika va mahalliy budjetlarni shakllantirishning yangi usullari asosida 

hududiy moliya-budjetni, soliqni rejalashtirishni takomillashtiradi; 

 

moliya-budjetni  va  soliqni  rejalashtirish,  narx  belgilash,  xalq  xo’jaligi  va 

ijtimoiy-madaniy  sohani  mablag’  bilan  ta’minlash  sohasida  uslubiy  rahbarlikni 

amalga  oshiradi,  respublika  va  mahalliy  budjetlardan  sarflanayotgan  xarajatlar 

smetasini  tuzish,  ko’rib  chiqish,  tasdiqlash  va  ijro  etishning  umumiy  qoidalarini 

belgilaydi; 

 

amaldagi  qonunchilikka  muvofiq  budjetni  tuzish  va  ijro  etish  ishlarini 

tashkil etadi; 

 

respublika  vazirliklari,  idoralari  va  korxonalari  tomonidan  respublika 

budjetining  ijro  etilishini,  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  va 

respublikaning boshqa banklari tomonidan budjetning kassa ijrosi qoidalariga rioya 

qilinishini,  shuningdek,  banklar  tomonidan  kapital  sarmoyalarni  mablag’  bilan 

ta’minlashni  va  budjet  mablag’lari  hisobidan  ro’yobga  chiqariladigan  boshqa 

tadbirlarni  nazorat  qilishni  amalga  oshiradi,  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy 

banki  bilan  kelishgan  holda  respublika  budjeti  ijrosiga  tegishli  masalalarni  hal 

qiladi; 

 

joriy  yilda  respublika  budjeti  va  valyuta  rejasining  bajarilishi  yuzasidan 

hisobot tayyorlaydi va uni Vazirlar Mahkamasiga taqdim etadi; 

 

O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki bilan birgalikda pul muomalasini 

mustahkamlash, so’mning xarid quvvatini oshirish chora-tadbirlarini ishlab chiqadi 

va  amalga  oshiradi,  pul  daromadlari  va  aholi  xarajatlarining  muvozanatliligini 

ta’minlash  bo’yicha  zarur  chora  tadbirlar  to’g’risida  Vazirlar  Mahkamasiga 

axborot  beradi,  respublika  davlat  ichki  zayomlarini  chiqarish  va  ularni  tarqatish, 

shuningdek, lotereyalar o’tkazish bo’yicha takliflarni ishlab chiqadi; 

 

aholini  ijtimoiy  himoya  qilish  va  qo’llab-quvvatlash  tadbirlarini  mablag’ 

bilan ta’minlash manbalarini aniqlaydi va mablag’ bilan ta’minlaydi; 

 

respublika 

davlat 

boshqaruv 

organlarining 

tashkiliy 

tuzilmasini 

yaxshilashga va  ularni  saqlash xarajatlarini  arzonlashtirishga  qaratilgan  takliflarni 

---

 

 

107 

      

 

ishlab chiqadi; 

 

Budjetni  muvozanatlashtirish  zaruratidan  kelib  chiqib,  soliqlar  tizimini 

respublikadagi boshqa daromadlarni takomillashtirish, davlat moliya mablag’larini 

mustahkamlash, korxonalar, birlashmalar, tashkilotlarning ishlab chiqarish-xo’jalik 

faoliyati  hamda  fuqarolarning  tadbirkorlik  ishlari  uchun  eng  maqbul  moliyaviy 

sharoitlarni ta’minlash bo’yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqadi; 

 

respublikani  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlantirish  dasturlarini  mablag’  bilan 

ta’minlash  uchun  respublika  Hukumati  tomonidan  xorijiy  kreditlar  jalb  qilish 

zarurati bo’yicha ekspertiza o’tkazadi, hujjatlarni rasmiylashtirishda ishtirok etadi, 

respublika  Hukumati  tomonidan  olingan  xorijiy  kreditlarning  kelib  tushishini 

hisobga olish va nazorat qilishni amalga oshiradi;  

 

O’zbekiston Respublikasining tashqi qarzi o’z vaqtida to’lanishi va tashqi 

qarz bilan bog’liq ishlar amalga oshirilishini nazorat qiladi; 

 

O’zbekiston  Respublikasining  xorijiy  davlatlarga  beg’araz  yordam 

ko’rsatishi,  xalqaro  birlashmalar  va  tashkilotlarga  a’zolik  badallarini  to’lash, 

O’zbekistonning  MDH  davlatlari  va  xorijiy  davlatlardagi  elchixonalari 

konsulxonalari, vakolatxonalari va boshqa diplomatik muassasalarini saqlash bilan 

bog’liq  a’mollarni  hisobga  olishni  va  ularni  mablag’  bilan  ta’minlashni  amalga 

oshiradi; 

 

korxonalar, birlashmalar, tashkilotlarning buxgalterlik hisobi va hisobotlari 

yuzasidan metodologik rahbarlikni amalga oshiradi hamda ularni takomillashtirish 

chora-tadbirlarini  ko’radi;  turli  darajadagi  budjetlarning  ijrosi,  budjetdagi 

muassasalar  xarajatlar  smetasining  ijrosi  bo’yicha  buxgalterlik  hisobini  yuritish 

tartibini  belgilaydi;  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  banki  bilan  birgalikda 

budjetlarning kassa ijrosi bo’yicha hisob-kitob va hisobotlar shakllarini belgilaydi; 

balansning  hisob-kitob  moddalari,  qimmatbaho  narsalarni  qayta  ro’yxatdan 

o’tkazish  va  natijalarini  rasmiylashtirish  tartibini  belgilaydi,  schyotlarning 

namunaviy  rejalarini,  buxgalteriya  hisobi  va  xisobotining  namunaviy  shakllarini, 

ularni qo’llash va to’ldirish tartibi to’g’risidagi yo’riqnomalarni tasdiqlaydi; 

 

respublika  va  mahalliy  budjetlardan  mablag’  bilan  ta’minlanadigan 

---

 

 

108 

      

 

korxonalar,  birlashmalar,  tashkilotlar  va  muassasalarning  moliya-xo’jalik 

faoliyatini  taftish  qiladi  va  tekshiradi,  respublika  budjetini  tuzish  va  ijro  etish 

bo’yicha  moliya  idoralari  ishini  yaxlit  taftish  qiladi,  zarurat  bo’lganda vazirliklar 

idoralar,  birlashmalar,  kontsernlar,  uyushmalar,  mulkchilik  shaklidan  qat’i  nazar 

korxonalar,  tashkilotlar,  muassasalarning  moliyaviy-xo’jalik  faoliyatini  taftish 

qiladi va tekshiradi; 

 

tugallangan  taftish  va  tekshirish  natijalari  bo’yicha  aniqlangan 

kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan zarur ko’rsatmalar beradi va boshqalar.