Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

8-mavzu: Tashkilot jamoalari xodimlarini boshqarish 

 

ISLANDIYA VULQONI, 1; GLOBAL SAVDO-SOTIQ, 0 

Bu  vulkani  kulgili  ismi  bor    -  Eyjaflallajokull  –  ammo  uning  global  biznesga 

ta’sir kulgili bo’lmagan, ham katta va kichik. U 14-Aprel 2010-yilda otilib chiqanda, 

vulkaning  patli  qorakuyasi  ,  minglab  chaqirimgacha  tarqalib,  havo  safarlariga  va 

global savdo-sotiqga bir necha kungacha halaqit qildi. 

Minglab  reyslar  Yevropa  bo’ylab  bekor  qilinib,  o’n  minglab  havoda  safar 

qiluvchilar  manzillariga  yeta olmadilar. Masalan,  Cisco  Sistemalar  kompaniyasidagi 

rivojlanayotga  texnalogiyalarning  vitse  prezident  Marthin  De  Beer,  Tanberg 

Norvegiya  telekonferentsiya  kompaniyasini  sotib  olishning  so’ngi  jihatlarini 

muhokama qilish uchin Oslo ga yo’l olgan edi. Ammo, uning reysi bekor qilingandan 

so’ng,  u  va  Tanberg  bosh  ijro  etuvchi  direktori  Fredrik  Halvorsen  ularning 

birlashtirilgan  kompaniyalar  uskunalarini  virtual  matbuot  anjumanini  o’tqazishda 

ishlatishdi. Boshqa bizneslar bu darajada omadli bo’lisha olmadilar, bulardan ayniqsa 

yuqori  qiymatlilar,  tez  buziladiganlar  mahsulotlar  bular  rezavor  mevalar,  yangi 

baliqlar  va gullar, dori-darmon  va  farmatevtikalar. Afrikalik  fermerlar, Yevropadagi 

yangi  ishlab  chiqaruvchi  importchilar,  Kenyadan  Nederlandiyaga  gullarni  savdo 

qiluvchi  sotuvchilar  havo  transportlari  to’xtatilganligi  sababli  bizneslari  xavf  ostida 

qoldi.  Hatto  ishlab  chiqaruvchilar  ham  ta’sirlandi.  Masalan,  BMW  ish  soatlarini 

orqaga  o’lchashni  boshladilar  va  hatto  Spartanburg  va  Janubiy  Karolinadagi 

fabrikalarida  ishlab  chiqarishni  to’xtatish  ehtimoliga  ham  tayyor  bo’lishdi,  chunki 

ular  transmissiyalarni  va  boshqa  tarkibiy  qismlarni  Germaniyadagi  fabrikalardan 

havo  orqali  trans-Air  reyslarida  olib  kelishga  bog’liq.  Boshqa  avtomobil 

kompaniyasining vakili, Mercedes-Benz shunday dedi: “Bizning qismlar ta’minotini 

yetkazib  berishda  parchalanish  ro’y  berdi.  Ba’zi  qismlarda  yetishmovchilik  va  ba’zi 

hollarda kechiqishlar ro’y berishini kutishimiz ehtimoli bor.” 

---

591 

 

Rasmda:  Reyslar  ma’lumoti  ekrani  Parij  tashqarisidagi  havo  portida  butun 

shimoliy Yevropada savdo-sotiq havo-yo’lari bekor qilingan ro’yhatini ko’rsatadi, bu 

Islandiya  vulkani  uyganishi  va  uning  qorakuya  patlari  siljishi  minglab  chaqirimga 

tarqanligi  sababli  havodagi  safarlarni  va  global  savdo-sotiqni  buzilishiga  sabab 

bo’ldi.