Xalqaro moliya tashkilotlari.
Mamlakatlararo tashkilotlarning tashkil topishi 1929-1933 yillardagi jahon
iqtisodiy inqirozi ta’sirida boshlandi. Xalqaro tashkilotlar ishtirokchi mamlakatlar
moliyaviy
resurslarining
birlashishi
natijasida
vujudga
keladi.
Bunday
tashkilotlarning tashkil topishidan asosiy maqsad-hamkorlikni rivojlantirish, birlikni
ta’minlash, qiyin vaziyatlarni stabillashtirishdir. Xalqaro valyuta va moliya-kredit
tashkilotlarining faoliyat doirasi xalqaro valyuta va fond bozorlarida operatsiyalarni
amalga oshirish, xalqaro savdoni qo‘llab-quvvatlash, investitsion faoliyatni,
mamlakat loyihalarini kreditlash, fundamental ilmiy tadqiqotlarni moliyalashtirishga
qaratilgan.
41
41
.Шреплер Х.А. Международные организации: Справочник. - М.: Дело, 1995.
563
SHunday tashkilotlardan biri Jahon banki guruhidir. Jahon banki guruhiga
quyidagi tashkilotlar kiradi:
- Xalqaro qayta qurish va rivojlanish banki;
- Xalqaro qayta qurish va rivojlanish bankining uchta filiali: Xalqaro rivojlanish
assotsatsiyasi, Xalqaro moliya korporatsiyasi, Ko‘p tomonlama investitsion-kafolat
agentligi.
Yuqorida nomlari keltirilgan tashkilotlar har biri mustaqildir, ammo ularni
yagona boshqaruv organi birlashtirib turadi.
Xalqaro qayta qurish va rivojlanish banki-qashshoq, o‘rtacha yashash darajasiga
ega, ammo to‘lov qobiliyatiga ega bo‘lgan mamlakatlarni rivojlantirish uchun
kreditlar beradi. U strategik maqsadlarni amalga oshiruvchi, a’zo mamlakatlar
iqtisodiyotini integratsiya qiluvchi tashkilot sifatida tan olingan.
Uning asosiy maqsadi- xususiy sektorni kreditlash, ammo so‘nggi yillarda u
rivojlanayotgan mamlakatlardagi davlat tashkilotlarni ham kreditlab kelmoqda.
Kreditlar 15-20 yilga beriladi. 50 yil davomida bank tomonidan 128 mamlakat
ajratilgan kreditlarning umumiy miqdori 320 milliard AQSH dollarini tashkil etadi.
Bankning asosiy kreditlari infratuzilmani rivojlantirishga, qishloq xo‘jaligi va
baliqchilikni, sanoatni qo‘llab-quvvatlashga 15% kreditlari ajratilgan, xolos.
Xalqaro rivojlanish assotsatsiyasi AQSH ko‘magida 1960-yilda tashkil topgan.
Ushbu assotsatsiya Xalqaro qayta qurish va rivojlanish bankini to‘dirib, imtiyozga
ega bo‘lgan kreditlarni berish bilan shug‘ullanadi. Ancha rivojlangan mamlakatlarga
1% miqdorida 10 yil imtiyozga ega bo‘lgan 35-40 yilga kreditlar beriladi. Bunday
kreditlar aholi jon boshiga YIM miqdori 650 AQSH dollaridan oshmagan
mamlakatlarga beriladi. Bu assotsatsiyaga a’zo bo‘lish uchun, eng avvalo, Xalqaro
qayta qurish va rivojlanish bankiga a’zo bo‘lish lozim.
Xalqaro moliya korporatsiyasi 1956-yilda tuzilgan bo‘lib, uning asosiy maqsadi
xususiy sektorning rivojlanishi uchun shart-sharoit yaratishga qaratilgan. Unga 174 ta
mamlakat a’zo bo‘lib, ushbu tashkilotning kreditlar uzog‘I bilan 15 yilga berilib, eng
qimmat kreditlar hisoblanadi.
Investitsiyalarni kafolatlash bo‘yicha ko‘p tomonlama agentlik Xalqaro qayta
qurish va rivojlanish banki filiali sifatida 1988-yilda tuzilgan. Ushbu agentlikning
maqsadi rivojlnayotgan mamlakatlarga o‘zining notijorat tavakkalchiliklarni
sug‘urtalash orqali investitsiyalash. Agentlik ushbu tavakkalchiliklarga 15 yil kafolat
beradi. Agentlik a’zosi bo‘lish uchun Xalqaro qayta qurish va rivojlanish bankiga
a’zo bo‘lish lozim.
Jahon banki rivojlanayotgan mamlakatlar uchun asosiy moliya va texnik ko‘mak
manbai hisoblanadi. Islom taraqqiyot bankiga 1973 yilda asos solingan bo‘lsa ham, u
rasman ish faoliyatini 1975 yilda boshlagan. Uning asosiy maqsadi musulmon diniga
itoat etuvchi xalq va davlatlarning ijtimoiy rivojlanishiga ko‘mak berish va 2020
yilga qadar jahon standartlari darajasidagi bankga aylanish. Hozirgi davrda bankning
asosiy ishtirokchilari 56 mamlakat bo‘lib, ITB ularda quyidagi yo‘nalishlarda faoliyat
olib boradi:
loyihaviy moliyalashtirish;
a’zo mamlakatlarda qashshoqlik darajasini kamaytirish;
564
a’zo mamlakatlarning savdo-iqtisodiy rivoji;
kichik biznes va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash;
a’zo mamlakatlarda resurslarni mobillashtirish;
islom moliya institutlari kapitalida ishtirok etish;
investitsiyalarni sug‘urtalash va qayta sug‘urtalash va eksportni kreditlash.
Uning ta’sischi mamlakatlari quyidagilar: Saudiya Arabistoni, Quvayt, Liviya,
Turkiya, Birlashgan arab amirliklari, Misr, Indoneziya, Pakiston.
Islom taraqqiyot banki tarkibiga quyidagi tashkilotlar kiradi:
- Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha Islom korporatsiyasi;
- Investitsiyalarni va eksport kreditlarini sug‘urtalash bo‘yicha Islom
korporatsiyasi;
- Islom tadqiqot va o‘quv institute;
- Xalqaro islom savdo-moliyaviy korporatsiyasi.
Bankning xususiy kapitali 15 milliard islom dinorini tashkil etadi.
Bankning rasmiy ofislari unga a’zo 12 ta davlatda mavjud, shuningdek
O‘zbekistonda ham.
ITB guruhiga quyidagilar kiradi:
Islom taraqqiyot banki(1975);
Islom tadqiqot va o‘quv instituti(1981);
investitsiyalarni sug‘urtalash va qayta sug‘urtalash va eksportni kreditlash islom
korporayiyasi;
xususiy sektorni rivojlantirish islom korporatsiyasi;
Xalqaro islom savdo-moliya korporatsiyasi.
ITB tomonidan kichik biznesga yo‘naltirilgan 170 ta loyiha amalga oshirilgan va
3300 ta yangi ish joylari tashkil etilgan.
Xalqaro valyuta fondi 1944 yilda AQSH da tashkil etilgan. Hozirgi kunda unga
187 ta davlat a’zo.
Xalqaro valyuta fondining asosiy vazifalari quyidagilar:
xalqaro valyuta tizimini nazorat qilish;
tashkilot a’zolari o‘rtasida valyuta kursining stabilliligini nazorat qilish va
tartibga solish;
rivojlangan mamlakatlar bilan bir qatorda rivojlanayotgan mamlakatlarga
ko‘mak berish.
yangi talablar, 2015 yil 1 yanvardan boshlab, bosqichma bosqich joriy etiladi.
Turli mualliflar turli narsalar ularni chaqiradi.
Biz shartlarini foydalanish, ko'p
millatli, multivnutrennie, global va transmilliy 44A ko'p millatli korporatsiya (MNC)
u bir necha mamlakatlarda operatsiyalarni qo'llab-quvvatlaydi xalqaro kompaniyalar
har qanday turi.
MNC bir turi - multivnutrennyaya korporatsiyasi mahalliy
mamlakatda boshqaruv va boshqa hal decentralizes.
Globallashuvning bu turi
polycentric munosabatni aks ettiradi.
Ichki multikorporatsiyalar o'z ichki
muvaffaqiyatni uy mamlakatda deb biladi va uning chet el operatsiyalarini
boshqarishni ko'paytirish uchun harakat qilmaydi.
Buning o'rniga, mahalliy
amaldorlar odatda mamlakatning o'ziga xos xususiyatlaridan rohatlanishadi va biznes
va marketing strategiyasini boshqarish uchun ishlashadi.
Multi ichki korporatsiyalar
565
- misol uchun, Nestle Shveytsariyaning kompaniyasi hisoblanadi.
Dunyoning deyarli
har bir mamlakatida operatsiyalari bilan, uning rahbarlari o'z mijozlari mahsulotlarini
xush ko’rishi bilan mashhur.
Nestle Yevropa hududlarida, Amerika Qo'shma
Shtatlari, yoki Lotin Amerikasida mavjud emas mahsulotlarini sotadi.Yana bir misol
- Dorito bozorlar Frito-Lay, PepsiCo bir bo'limi, turli va AQSh ta'mi va tuzilishi
Britaniya bozoridan farq qiladi.
Bu ko'plab iste'mol mollari kompaniyalari o'zlarining
global kompaniyalar tashkil mahalliy filiali anjomlari va do'kon formatlarini
shugullanadi, chunki chakana sotish, hatto shoh, shop Wal-Mart, "mahalliy deb
o'ylayman global harakat" u kerak, deb o'rgangan ular mahalliy bozorlar ehtiyojlarini
qondirish Globallashuv bu yondashuv ethnocentric munosabatini aks ettiradi.Xalqaro
kompaniyalar global samaradorligi va xarajatlarni kamaytirish uchun global
integratsiya zarurligiga bozorda sifatga e'tibor qaratishadi.
bu kompaniyalar uy
mamlakatimizda bosh ofisi tomonidan amalga umumiy korporativ oqibatlari bilan
muhim global aktivlarni boshqarish hal bo'lishi mumkin-da.
xalqaro kompaniyalar
ba'zi misollar Sony, Deutsche Bank AG, Starwood Xoteli va Merrill Lynch o'z ichiga
oladi.
Boshqa kompaniyalar sun'iy geografik to'siqlar bartaraf bir tartibni
foydalaning.
ayniqsa, men erkin savdo dan najot uchun kurashdi.
Meksika eksport
(2008 yilda $ 292 mlrd upyateryayuschy) NAFTA orqali sezilarli darajada oshdi-da,
odamlar katta soni hali ish o'rinlari va farovonlik qidirib AQShga ko'chib o’tadi. boy
va farovon Meksika orzusi 21 tushunarli bo'lmagan va oxirgi xalqaro iqtisodiy
inqiroz ham vaziyatni yordam bo'lmaydi.
Biroq, tanqidlarga va qiyinchiliklarga
qaramay, Shimoliy Amerika savdo bloki bugungi global iqtisodiyotda qudratli kuch
bo’lib qolmoqda.
Boshqa Lotin Amerika davlatlari, shuningdek, erkin savdo blok
qismi bo'lib kelgan.
Kolumbiya, Meksika va Venesuela yo'l olib, har uch 1994 yilda
iqtisodiy bitim, import bojlari va tariflari bartaraf imzolandi.
Kosta-Rika, Salvador,
Gvatemala, Gonduras, Nikaragua va: Boshqa kelishuvlar erkin-AQSh-Markaziy
Amerika Savdo Shartnomasi (CAFTA), savdo erkinlashtirish Amerika Qo'shma
Shtatlari va beshta Markaziy Amerika mamlakatlariga xizmat qilmoqda.
Biroq, faqat
Al-Salvador va Kosta-Rika qo'shildi.
Boshqa davlatlar 22 Amerika Qo'shma Shtatlari
ham 34 mamlakatdan Bundan tashqari, NAFTA 23 "Vashington imzolanishi beri
Lotin Amerika mamlakat bilan yakunlandi eng katta" vositachilar deb aytiladi
Kolumbiya bilan savdo shartnoma imzolandi Shartnomaga rioya qilish qonunlarni
o'zgartirishga hali bor G'arbiy yarim sharning kechi 2005, yo'naltirilgan bir o'tkazib
yuborilgan muddatini ortiq ishga tayyor bo'lishi kerak edi erkin savdo zonasi
theAmericas (FTAA) shartnoma, ustida ishlashni davom ettirish.
Bu mamlakatlar
rahbarlari yodda kelajagini qoldirib FTAA haqida hech qanday kelishuvga erishish
uchun hali bor, ammo, Janubiy Amerika va Merkosurning umumiy bozori deb
nomlanuvchi 10 Janubiy Amerika mamlakatlari havo 24 Boshqa erkin savdo bloki,
allaqachon mavjud.
Ba'zi Janubiy Amerikaliklar yaxshiroq boshqa global iqtisodiy
qudrati, ayniqsa, YYevropa Ittifoqi va NAFTA qarshi raqobat qilish resurslarini
pulining uchun samarali yo'li sifatida Merkosur ko'rib.
FTAA kelajagi juda shubhali
bilan mintaqaviy ittifoq yangi ahamiyatini olish mumkin.
Janubiy-Sharqiy Osiyo
davlatlari uyushmasi (ASEAN).
Janubi-sharqiy Osiyo davlatlari uyushmasi (ASEAN)
10 Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlari kasaba uyushmasi bor.
(Qarang. 3-2 hisobida
566
ilova). ASEAN viloyati 1,5 trillion AQSh bu 10 davlat bilan bir qatorda 25 dollar bir
kombinatsiyalangan yalpi ichki mahsulotga nisbatan ortiq 591 million aholiga ega,
Xitoy, Yaponiya va Janubiy Koreya o'z ichiga ASEAN + 3 deb nomlangan guruh
rahbarlari, Biz savdo masalalarini muhokama qilish uchun uchrashdi.
Bundan
tashqari, Hindiston, Avstraliya va Yangi Zelandiya rahbarlari, shuningdek, ASEAN +
3 bilan savdo muzokaralari ishtirok etdi.
16 mamlakat savdo bloki yaratish bilan
asosiy masala mintaqaviy integratsiya tomon har qanday surish yo'qligi edi.
bir
kelishuvga erishish qaratildi Osiyo madaniyati qaramay, "Eng katta muammo, ba'zi
ASEAN ishtirokchilari davlat manfaati uchun qurbon qilishga tayyor emas edi,
deb."
Janubi-sharqiy Osiyo rahbarlari yaqinroq mintaqaviy integratsiya iqtisodiy
o'sish yordam beradi, deb qabul da 26, ASEAN a'zolari orasida boyligi muhim farqlar
"milliy standartlari hozirgacha biridan chunki yagona standartlarni yaratish qiyin".
Qildik
27 Shu bilan birga, bu mintaqadagi ko'plab davlatlariga salbiy ta'sir so'nggi
xalqaro retsessiya, olib muammolar, integratsiya erishish katta qiziqish
uyg'otdi.
Aslida, Yanvar 1, 2010, Xitoy va ASEAN bu uyushmalari, erkin savdo
tashqari u dunyodagi eng yirik savdo bloki 28 uchdan bir qismini qilish, vor erkin
savdo bitimini boshladi, u 2015-yilda bu umid, ASEAN iqtisodiy Community
tovarlar, malakali mehnat va kapital beradi tashkil a'zo davlatlar o'rtasida erkin
ko'chirish uchun.
to'siq va qiyinchiliklarga qaramay, mintaqaviy integratsiya davom
tomon taraqqiy.
Bu maydoni ASEAN ortib bormoqda va Osiyoning boshqa kasaba
uyushmalari oxir-oqibat NAFTA va Yevropa Ittifoqi ham ta'siri bilan raqobat
mumkin ta'siri, bo'ladi global tobora muhim ahamiyatga ega.
BOShQA SAVDO
UYUSHMALARI.
viloyat kasaba uyushmalari va boshqa sohalarda, shuningdek,
butun dunyo bo'ylab rivojlanib kelgan.
Misol uchun, 2002 yilda mavjud keldi 53
mamlakatidan kelgan Afrika Ittifoqi (AB), bir fikr bor "bir, integratsiyalashgan obod
va tinch Afrika qurish."Ittifoqining 29 a'zosi Afrika mamlakatlari orasida katta
birligini erishish uchun iqtisodiy rivojlantirish rejasini yaratdik.
boshqa kasaba
uyushmalari a'zolari sifatida, bu davlatlar o'z birlashmasi tomonidan, iqtisodiy,
ijtimoiy, madaniy va tijorat foyda olish umid qilamiz.
Afrika iqtisodiy ishlab
chiqarish tez Misli rivojlanmoqda kabi hamkorlik, muhimroq bo'lishi mumkin
emas.
Yalpi ichki mahsulot o'sishi deb o'sish eng mamlakatimizda keladi, 4,8 foiz,
Osiyoda tashqarida eng yuqori o'rtacha.
Bundan tashqari, Afrika "hukumatlari sanoat
va infratuzilmani rivojlantirishga doimo kuralsızlaştırma bilan siyosiy barqarorlik
deyarli misli ko'rilmagan davri." tajribali qildi
30 Besh Sharqiy Afrika davlatlari -
Burundi, Keniya, Ruanda, Tanzaniya va Uganda - umumiy bozor Sharqiy Afrika
Community (TMM) bu shartnoma muvofiq .31, mahsulotlar tariflar holda chegaralari
bo'ylab kotirovka mumkin deb nomlangan hosil qilgan.
uni amalga oshirish uchun
vaqt o'tadi-da, keyingi qadam, TMM valyuta ittifoqi bo'ladi.Nihoyat, sakkiz a'zo
davlatlar (Hindiston, Pokiston, Shri Lanka, Bangladesh, Butan, Nepal, Maldiv
orollari va Afg'oniston) tashkil topgan mintaqaviy hamkorlik (SAARC) uchun
Janubiy Osiyo uyushmasi, boshqa barcha hududiy kasaba uyushmalari kabi, 2006.32
Uning maqsadi tariflari bartaraf boshladi tovarlar va xizmatlar erkin oqimini ruxsat
berish kerak.
Oldingi muhokama xalqaro savdo, shuningdek tirik va ekanligini
ko'rsatadi.
A'zo davlatlar, ularning eng yaxshi mustahkamlash va ularning iqtisodiy
567
mavqeini mustahkamlash, iqtisodiy va global, deb ishonaman qayerda mintaqaviy
kasaba uyushmalari sohalarda rivojlantirish davom etmoqda.
42
Do'stlaringiz bilan baham: |