Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

 

“GREEN UP ON AISLE TWO” 

Ehtimol  bu  sizning  hayolingizga  tajribasizlik  bilan  ish  yuritayotgandek 

o`ylashingiz  mumkin  bo`lgan  eng  so`ngi  kompaniyadir.  Yer  sharida  8,400    ta 

dunyoning  eng  katta  sotuv  rastalariga  ega  Walmart  katta  miqdordagi  mahsulotlarni 

aylanmasini  amalga  oshirib,  katta  miqdordagi  kuchdan  va  boshqa  resurslardan  o`z 

biznesini  amalga  oshirish  uchun  foydalanadi.  Shuning  uchun  o`z  taminot  tizimidan 

20  million  metr  tonna  fabrika  gaz  chiqindilarini  qisqartiruvchi  ya’ni  u  yiliga  3.8 

million avtomobillarni yo`llardagi qatnovini to`xtatishga teng kompaniya’ning e’loni 

ommani  etiborini  tortdi.Bu  e’lon  kompaniya  o`z  mahsulotlari  qanchalik  tabiatni 

muhofazasiga  qaratilganligining  barqarorligi  indeksini  yaratishini  aytganidan  bir 

necha oylardan so`ng yaratildi. 

Walmartning  3  fazali  rejasining  birinchi  qismi  o`zlarining  zavod  gaz 

chiqindilari,  suv  va  qattiq  chiqindi  isrofini  qisqartirish  sayi-harakatlari,  va  biznes 

faoliyatlari haqidagi boshqa detallar haqida 15 ta savollardan iborqat so`rovnomadan 

foydalaniob o`zining 100,000 dan ortiq taminotchilaridan malumot olmoqda edi. Bu 

malumot  2009-yilning  oktabrigacha  qabul  qilindi  va  uni  malumotlar  zaxirasiga 

kiritish  jarayonining  ikkinchi  fazasi  boshlangan.  Uchinchi  faza  esa  shu  barcha 

malumotlarni  oxir-oqibat  osonlik  bilan  tushunilgan  universal  darajalsh  tizimiga  ega, 

ozuqaviylik  belgisiga  o`xshash  biroq  atrof-muhit  va  ijtimoiy  barqarorlik  haqidagi 

detallarga asoslangan bo`lganlariga ega bo`lishni taqazo etadi. Biroq, bu sayi-harakat 

2013-yilgacha erishilmasligini ehtimoli bor. 

---

581 

 

Bu  holat  kompaniya’ning  atrof-muhitga  zarar  yetkizmaslikka  qaratilgan  ilk 

qadami  emas.  So`ngi  yillarda  Walmart  bir  qancha  atrof  mihitga  oid  tashabbuslarni 

boshladi va ular o`z yuk mashinalarini va DVD larni ishlab chiqaruvchi 20

th

 Century 

Fox  Home  Entertainment  bilan  ishlashning  samaradorligini  oshirib,  CD  disklarini 

markazidagi  plastik  qavariq  joyini  olib  tashlash  orqali  fabrika  gaz  chiqindilarini 

qisqartirishni  o`z  ichiga  oladi.  Atrof  mugitga  zarar  yetkazmaslikning  eng  so`ngi 

tashabbusining  eng  qiyin  qismi  o`z  taminotchilarini  ularning  o`zlarining  atrof-

muhitga  oid  muammolarni  aniqlashga  va  kamaytirishga  vaqt  va  mablag` 

ajratishlariga  ko`ndirib  kelmoqda.  Ayniqsa,  taminotchilardan  “xom-ashyodan 

foydlanishdan to qayta ishlashgacha bo`lgan o`z mahsulotlaridan ajralayotgan karbon 

 

ni aniqlashni” so`ralmoqda. Taminotchilarning ishtiroki majburiy bo`lmasada, 

Walmart  o`z  maqsadlarini  baham  ko`rgan  taminotchilari  bilangina  biznes  qilishga 

qiziqishini  bildirdi.  Shuningdek,  kompaniya  Environmental  Defense  Fund, 

ClearCarbon,  Applied  Sustainability  Center  (Arkansas  universitetida  joylashgan),va 

Carbon Disclosure Project kabi tashkilotlar bilan ham birgalikda ish yuritmoqda. Bu 

guruhlar  Walmartga  va  uning  taminotchilariga  maslahatlar  beradi  va  chiqindilarni 

kamaytirishni o`lchashda va baholashda ko`maklashadi.