Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

 

YUK HATOLARI 

Britaniya  Havo  yo’llari  $8.6  billionga  qurgan  terminal  5  London  Heathrow 

Aeroporti  eng  yangi  zamonaviy  bo’limlaridan  biri.  Oynak,  sement  va  po’latdan 

ishlangan bo’lib u Birlashgan Qirollikdagi bepul turgan binolarning eng kattasi va u 

yerda  10 mildan ortiq uzunlikdagi yuk aylantiruvchi tasmalar mavjud. 2008 yilning 

Martidagi  ochilish  kunida  Elizabeth  II  “bu  21  asrdagi  Britaniyaga  kerish  uchun 

darvoza  bo’ladi”  degan  edi.Afsuski  bunday  fikrlar  uzoqga  cho’zilmadi.  O’n  yildan 

ortiq  rejalashtirishlar  va  100  million  ishchi  soatlaridan  keyin  ochilish  kuni 

rejalashtirilganidek  bo’lmadi.  Cheksiz  navbat  va  kech  qolgan  yuklar  jahli  chiqqan 

yo’lovchilarning  ko’plab  uchishlarini  kechiktirishga  olib  keldi.  Aeroport  ishchilari 

---

582 

 

muammo  terminalning  yuqori  texnik  yuklarni  to’g’irlovchidan  kelib  chiqqanini 

ta’kidlashdi. 

Uning  katta  hajmdagi  avtomatlashish  xizmatlari  bilan  T5  Heathrow  dagi 

zichlikni  osonlashtirishi  va  undan  o’tuvchi  har  yillik  30  milliondan  ortiq 

yo’lovchilarda yaxshi ta’surot qoldirishi kerak edi. 96 o’zi tekshirar kiosklar, 90 dan 

ortiq  tezkor  yuk  tashlovgichlar  54  ta  standard  kirish-tekshiruvi  stollari  va  yukni 

yurguzuvchi  millarga  cho’zilgan  tasmalar  12000  dan  ortiq  yuklarni  aylantirishga 

hozirlangan va ular buni aniq qilishmoqchi edi.  

Ammo terminalning bir necha minutlik ishlashi bilan  muammolar kelib chiqdi. 

Kam ishchi bo’lganligi sababli yuk ishchilari yuklarni o’z vaqtida yetkazib berishga 

ulgurishmadi. Kirib kelgan yo’lovchilar bir soatdan ko’proq muddat yuklarini kutib 

qolishdi.Uchib  ketuvchi  yo’lovchilar  esa  jahl  bilan  kirish-tekshiruvidan  o’tishga 

harakat  qilishdi.  Samalyotlar  bo’sh  yuk  xonalari  bilan  uchishlariga  to’g’ri  keldi. 

Bazan  birinchi kunlari  aeroport  faqatgina yuksiz  yo’lovchilarnigina kiritib uchishga 

ruhsat  bera  oldi.Va  o’zi  yuruvchi  tasmalar  bir  joydan  qisilgan  degan  gaplar  endi 

yordam bermay qo’ydi.  

Keyinchalik  muammolar  yana  oshkor  bo’ldi:  kamgina  ishlamas  eskalatorlar, 

ba’zi ishlamaydigan qo’l quritgichlar, yangi yer osti yo’llaridagi ishlamaydigan eshik 

tizimlari va Heathrow va boshqa stansiyalardagi narxlarni bilmaydigan tajribasiz bilet 

sotuvchilari.  Bir  kunlik  ishning  tugatilganicha,  Britanya’ning  Transport  tizimi 

Departamenti Britanya Havo Yo’llari “bunday muammoni zudlik bilan hal qilishlari 

kerakligi” haqida qaror chiqardi. 

Siz  buning  hammasi  Britanya  Havo  Yo’llari  sistemani  bir  marta  tekshirib 

chiqganida  oldini  olsa  bo’lardi  deb  o’ylashingiz  munkin.  Lekin  ochilishdan  6  oy 

oldin  boshlangan  tekshiruv  butun  sistemani  “hojatxonadan  tortib  o’rindiqlargacha” 

ko’rib chiqilgan edi. 

Garchi  T5  ning  birinchi  chiqishi  mukammallikdan  ancha  yiroqda  bo’lgan 

bo’lsada,  ba’zi  narsalar  albatda  o’zgardi.Yaqindagi  is’temolchi  qoniqishini 

tekshirishlarga qaraganda 80 foiz yo’lovchilar ko’pi bilan 5 minut o’z yuklari uchun 

kutishgan.Va ana shu yo’lovchilar shuningdek aeroport zallari, ovqatlari, xizmatlari 

va  muhitidan  qoniqishgan.  Buni  muammoli  ochilishdan  keying  yaxshi  tugash  desa 

bo’ladi.