O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent temir yo'l muhandislari instituti

Nazorat savollari

1. 
   Radiatsion razvyedka guruhi olib boradigan ishlari haqida ma’lumot bering
   
2. 
   Kimyoviy va biologaik razvyedka guruhlarining harakatlari haqida ma’lumot bering
   
3. 
   Radiatsion dozorlar, kimyoviy dozorlar, kimyoviy kuzatuv postlari haqida ma’lumot bering
   

8- AMALIY MASHG’ULOT
MAVZUSI.
Xududni radiatsion xolatini bashorat va razvetka usuli bilan aniqlash hamda baholash.


Ishdan maqsad.
1. Yadro qurolini shikastlovchi omillari .
2. Zaxarlangan zonalarni tashqi va ichki chegaralarini aniqlash usullari.
3. Zaxarlangan bulutni “G” bekatiga yetib kelish vaqtini aniqlash.


Tayanch so’z va iboralar: Yoruglik nurlanish, zarba tо‘lqini, Singib о‘tuvchi radiatsion nurlar, elektromagnit impuls, radioaktiv moddalar.
Yadro qurolini shkastlantiruvchi omillari:
1.Yoruglik nurlanish (1 mln gradius)
2. Zarba tо‘lqini (1 mlr.atmosfera bosimi)
1 km------- 2 sek
2 km------ 5 sek Zarba tо‘lqinini tarqalish tezligi
3km-------8 sek
3. Singib о‘tuvchi radiatsion nurlar.
4. Elektromagnit impulsi.
5. Radioaktiv moddalar xududni zaxarlashi.

Soat 8⁰⁰ da X kunida g‘alaba savxozining koordinatalari (36-38 kvadratda) ishlab chiqarish korxonasida 20 ktga teng quvvatli yadro zaryadi avariya natijasida portladi. Natijada paydo bо‘lgan radioaktiv moddalar bilan zaxarlangan bulut yer qatlamidan balandlikka kо‘tarilib,xosil bо‘lgan shamolning (о‘rtacha tezligi 25 km/soat ) tasirida xududdagi 694,5 km balandlik koordinati (68-32 kvadratda) yо‘nalishida xarakatga keladi.

Berilgan xududning tapografik xaritasi bо‘yicha quyidagilarni bashorat usuli bilan aniqlash kerak:

1. 
   Shkaslangan yadro о‘chog‘ini shikastlangan maydon radiusini aniqlash.
   
2. 
   Zaxarlangan zonalarni yon chegaralarini.
   
3. 
   Zaxarlangan zonalarning tashqi va ichki chegaralarini.
   
4. 
   Zaxarlangan bulutni “ G ” bekatiga koordinatlari (60-36 kvadratta) yetib kelish vaqtini aniqlash.
   

Bu masalani yechish tartibi:

1.Shikastlangan yadro о‘chog‘ini zaxarlangan maydon radiusinimalumotnomaning 2-jadvali bо‘yicha topiladi.Bunda yadro qurolini quvvati va portlash usuli asosida topiladi.
2.Zaxarlangan zonalarni yon chegeralarini bashorat yо‘li bilan aniqlashda zaxarlangan maydon 40 gradiusli sektorda bо‘ladi.
3.Zaxarlangan zonalarning tashqi chegaralarini malumotnomaning 3-jadvali yordamida aniqlanadi. Bunda yadro qurolining quvvati va shamolning о‘rtacha tezligi asosida topiladi.
4.Zaxarlangan zonalarning tashqi chegaralari,km. Zaxarlangan zonalarning tashqi chegaralarini malumotnomani 3 jadvali bо‘yicha berilgan yadro qurolining quvvati va shamolning о‘rtacha tezligi bо‘yicha aniqlanadi.
Bu kо‘rsatgichlar quyidagi jadvalga kiritiladi:

Yadro qurolini quvvati,kt	Shamolning о‘rtacha tezligi,km/s	A	B	V	G
20	25	58	24	14	6,6

5.Zaxarlangan bulutni “G” bekatiga yetib kelish vaqtini quyida formula yordamida aniqlaymiz: _

T= L/ V soat

bunda L — portlash markazidan obyektgacha bо‘lgan masofa (km),