Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

 
13.2. Aksiyadorik tijorat banklari aksiyalar emitenti sifatida 
Banklar,  qoida  tariqasida,  mulkchilikning  har  qanday  shakli  asosida 
aksiyadorlik  jamiyati  tarzida  tashkil  etiladi.  Yuridik  va  jismoniy  shaxslar,  shu 
jumladan chet ellik yuridik va jismoniy shaxslar bank muassislari boʻlishi mumkin. 
Har  bir  aksiyadorning  ustav  kapitalidagi  ishtirokining  eng  koʻp  ulushi  qonun 
hujjatlari  bilan  belgilanadi.  Bank  muassislari  bank  aksiyadorlari  tarkibidan  u 
roʻyxatga  olingan  kundan  boshlab  bir  yil  mobaynida  chiqib  ketish  huquqiga  ega 
emaslar.  
Bankning boshqa  banklarning  ustav  kapitalida  ishtirokiga  yoʻl  qoʻyilmaydi, 
chet  el  kapitali  ishtirokidagi  banklar  va  shoʻba  banklar  tashkil  etish  hollari, 
shuningdek qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollar bundan mustasno. 
Bank ustavida ustav faoliyatga doir qator masalalar bilan birga tijorat banki 
ustav  kapitalining  miqdori,  muassislar  roʻyxati  va  ustav  kapitalidagi  ulushlarning 
taqsimoti belgilab qoʻyiladi. 
Bankning  ustav  kapitali  bank  muassislari  va  aksiyadorlari  toʻlagan  pul 
mablagʻlaridan  tashkil  topadi.  Kreditga  va  garovga  olingan  mablagʻlardan  hamda 
boshqa  jalb  etilgan  mablagʻlardan  bankning  ustav  kapitalini  shakllantirish  uchun 
foydalanishga  yoʻl  qoʻyilmaydi.  Alohida  hollarda  qonun  hujjatlariga  muvofiq 
bankning  ustav  kapitalini  shakllantirish  uchun  byudjet  mablagʻlaridan 
foydalanilishi mumkin.  
Eng  kam  ustav  kapitali  bank  muassislari  tomonidan  uni  roʻyxatga  olish 
paytigacha  toʻlanishi  kerak.  Ustav  kapitali  uchun  toʻlanadigan  mablagʻlar 
Oʻzbekiston Respublikasining Markaziy bankida yoki boshqa banklarida ochilgan 
jamgʻarish hisobvaragʻiga oʻtkaziladi. Koʻrsatilgan  mablagʻlardan depozit sifatida 
foydalanish mumkin.  
Banklar  ustav  kapitalining  eng  kam  miqdori  Markaziy  bank  tomonidan 
belgilanadi.  Hozirgi  kunda  yangidan  tashkil  etilayotgan  tijorat  banklari  ustav 
kapitalining  eng  kam  miqdori  100,0  milliard  soʻm  qilib  belgilandi.  Ilgari  bu  talab 
aksiyadorlik tijorat banklari va xususiy banklar uchun alohida-alohida belgilangan 
boʻlib, 10 million yevro va 5 million yevro ekvivalentida edi. 
Tijorat  banklari  tomonidan  ustav  kapitalini  shakllantirishda  oddiy  va 
imtiyozli aksiyalar muomalaga chiqarilishi mumkin. 

---

169 
 
2018  yil  15  fevral  holatiga  respublikamizda  faoliyat  koʻrsatayotgan  26  ta 
tijorat banki tomonidan jami 11704,63 milliard soʻmlik aksiyalar joylashtirilgan (-
rasm).  
 
-rasm.  Respublikamizda  moliya  institutlari  tomonidan  muomalaga