Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkеnt moliya instituti

AAAAAAAA 
Valyutalar juftligi  Sotish narxi 
Sotib olish narxi 
Ular orasidagi 
farq 
EUR/USD 
1.3350 
1.3354 
0.030% 
USD/EUR 
0.7487 
0.7489 
0.027% 
USD/JPY 
99.16 
99.19 
0.030% 
JPY/USD 
0.0101 
0.0101 
0.000% 
USD/GBP 
0.6289 
0.6289 
0.000% 
GBP/USD 
1.5904 
1.5906 
0.013% 
 
7.2. Valyuta bozorida savdoni amalga oshirish tartibi 
Ayriboshlash kurslarini qay tartibda belgilanishini yoki oʻzgarishini biror bir 
belgilangan  joyga  borib  kuzatishning  imkoni  yoʻq.  Sababi  valyutalarni 
ayriboshlash Nyu York, Tokyo va shu kabi boshqa birjalarda amalga oshirilmaydi. 
Aksincha,  xalqaro  valyuta  bozori  birjadan  tashqari  tartibga  solingan  bozor(over-
the-counter)  hisoblanadi.  Ushbu  bozorda  yuzlab  dillerlar  (asosan  banklar)  xorijiy 
valyutadagi  depozitlarni  sotish  va  sotib  olishga  tayyor  turishadi.  Ushbu  dillerlar 
asosan kelishuvlarni telefon va kompyuterda amalga oshirishadi. Ushbu bozorning 
funksiyalari markazlashgan bozor funksiyalaridan farq qilmaydi. Eʼtibor qaratilishi 
lozim  boʻlgan  holat,  banklar,  kompaniyalar  va  hukumatning  xalqaro  valyuta 
                                                
32
Frederic S. Mishkin, Stanley G. Eakins, Financial Markets and Institutions, US Prentice Hall 2013, P. 345 
 

---

90 
 
bozorida  valyutalarni sotib olishi  hamda sotishi  haqida soʻz  yuritilganda bu  yerda 
ularning  valyutani  oʻzini  sotib  olishi  nazarda  tutilmaydi.  Yaʼni  bank  dollar  sotib 
oldi  deyilganda  bankning  dollarda  shakllantirilgan  depozitni  sotib  olganligi 
nazarda tutiladi.  
Odatda xalqaro valyuta bozoridagi tranzaksiyalarning miqdori $1 milliondan 
oshadi.  Xalqaro  valyuta  bozorida  belgilanadigan  ayriboshlash  kurslari  bilan 
banklar  valyuta ayriboshlash shahobchalardagi ayriboshlash kurslarining oʻrtasida 
farq  mavjud.  Yaʼni  banklarda  belgilangan  kurs  valyuta  bozoridagi  kursdan 
balandroq  boʻladi.  Sababi  bank  oʻzidagi  ayribooʻlash  kurslarini  oʻzining 
siyosatidan  kelib  chiqqan  holda  ham  belgilashi  mumkin.  Misol  sifatida 
Oʻzbekiston tijorat banklaridagi ayriboshlash kurslari orasida farqni koʻrsatishimiz 
mumkin.  Foreksda  esa  asosan  yirik  hajmdagi  tranzatsiyalar  amalga  oshirilganligi 
sababli,  ayriboshlash  kurslari  tijorat  banklaridagi  kursga  nisbatan  biroz  past 
boʻladi.