|
(Market Value)
hamda garov ta’minoti (
Haircut Ratio)
koeffitsientini hisobga olgan holda
kontragentlar o‘rtasidagi muzokaralar natijasiga muvofiq belgilanadi;
б) repo bitimining ikkinchi bosqichining repo narxi (yopilish bahosi) - bu repo
bitimi shartlariga muvofiq yillik foiz stavkasi, repo shartlarini hisobga olgan holda
repo operatsiyasining birinchi bosqichining ochilish narxi.
281
7.9. Birjada kliring va hisob-kitobni amalga oshirish tartibi
Birja Makleriati savdolar yakuni bo‘yicha savdo qatnashchilari tomonidan
deponentlangan pul mablag‘lari va qimmatli qog‘ozlar haqidagi ma’lumotlar
asosida Birja HKKPga «T» kuni ro‘yxatga olingan bitimlar reestrini elektron
shaklda, zarur hollarda esa qog‘oz shaklida taqdim etadi.
Bitimlar bo‘yicha kliring Birja Makleriati tomonidan Birja HKKPga tuzilgan
bitimlar berilgan reestrlari asosida amalga oshiriladi.
Birjada amalga oshirilgan bitimlar bo‘yicha kliring «bitimga bitim» usulida
amalga oshiriladi, ya’ni kliring har bir bitim bo‘yicha ushbu qimmatli qog‘ozlar
bo‘yicha boshqa bitimlar bo‘yicha o‘zaro majburiyatlarni hisobga olmasdan amalga
oshiriladi.
Har bir bitim bo‘yicha kliring Birja HKKPda xaridorning shaxsiy
hisobvarag‘i «savdolarga bloklangan» bo‘limida birjaga, Markaziy depozitariyga,
investitsion vositachiga – mijozlarga brokerlik va depozitariy xizmatlari
ko‘rsatuvchi Birja a’zosiga to‘lanishi lozim bo‘lgan komission yig‘imlarni hisobga
olgan holda bitim summasini to‘lash uchun etarli bo‘lgan pul mablag‘lari
mavjudligida va Markaziy depozitariyda sotuvchining savdo hisobvarag‘ida talab
qilingan miqdorda bloklangan miqdorda qimmatli qog‘ozlar mavjudligida amalga
oshiriladi.
Agar Birja HKKPda xaridorning shaxsiy hisobvarag‘idagi «savdolarga
bloklangan» bo‘limida pul mablag‘lari miqdori qimmatli qog‘ozlar uchun to‘lanishi
lozim bo‘lgan to‘liq summadan kam bo‘lsa, bitim bo‘yicha kliring amalga
oshirilmaydi va bu haqida axborot Birja Makleriati va Markaziy depozitariyga
etkaziladi.
Agar Markaziy depozitariy taqdim etgan ma’lumotlarga ko‘ra, sotuvchi
deponentlagan qimmatli qog‘ozlar miqdori talab qilingan miqdordan kam bo‘lsa,
bitim bo‘yicha kliring amalga oshirilmaydi va bu haqida axborot Birja Makleriati va
Markaziy depozitariyga etkaziladi.
Agar «T+n» («T+5», «T+10», «T+R1», «T+R2» hisob-kitob kodlari bilan)
282
muddat tugashi bilan xaridorning shaxsiy hisobvarag‘idagi pul mablag‘lari bitim
summasini, shuningdek, Birja, Markaziy Depozitariy, depozitariylar va Birja
a’zolariga komission mukofotlar to‘liq to‘lash uchun etarli bo‘lmasa, bitim bo‘yicha
kliring amalga oshirilmaydi va bitim «pul mablag‘lari etarlicha depozitga
o‘tkazilmagani sababli bloklangan» holatiga o‘tkaziladi.
Bitimni ijro etish imkoni yo‘qligi to‘g‘risidagi axborot bitimni haqiqiy emas
deb e’lon qilish va aybdor tomonga qonunda nazarda tutilgan javobgarlik choralarini
qo‘llash uchun Makleriatga va bitim taraflariga uzatiladi.
Bitmi bo‘yicha kliring o‘tkazilganidan so‘ng Birja HKKP:
-
Markaziy depozitariy uchun qimmatli qog‘ozlarni bitimda belgilab berilgan
miqdorda sotuvchining savdo hisobvarag‘idan xaridorning hisobvarag‘iga o‘tkazish
topshirig‘ini shakllantiradi;
-
bitim bo‘yicha pul mablag‘lari summasini xaridorning shaxsiy
hisobvarag‘idan Birja HKKP tranzit hisobvarag‘iga o‘tkazishni amalga oshiradi;
-
xaridor tomonidan va sotuvchi tomonidan, maxsus tranzit hisobvarag‘idan
Birja, Markaziy depozitariy, Birja a’zolari shaxsiy hisobvaraqlari tarkibida
«jo‘natishga» bo‘limlariga to‘lanishi lozim bo‘lgan Birjaga, Markaziy depozitariga,
investitsion vositachi – Birja a’zosiga (mijozga brokerlik va depozitar xizmatlar
ko‘rsatuvchi) komission mukofot o‘tkazishni amalga oshiradi;
-
Birja HKKP maxsus tranzit hisobvarag‘ida qolgan pul mablag‘larini Birja
HKKPda sotuvchining shaxsiy hisobvarag‘iga o‘tkazishni amalga oshiradi.
Birja HKKP aybi bilan ijro etilmagan topshiriqlar aniqlangan hollarda ijro
etilmagan topshiriqlar qaytadan shakllantiriladi va takroran ijro etishga topshiriladi.
Kliring natijalari bo‘yicha Birja HKKP quyidagilarni shakllantiradi:
-
Birjaning hisob-kitobini yuritadigan bank uchun barcha bitim
qatnashchilarining shaxsiy hisobvaraqlaridan pul mablag‘larini Birja HKKP
hisobvarag‘idan tegishli bankda ushbu egalarning talab qilib olinadigan depozit
hisobvaraqlariga o‘tkazish topshirig‘i;
-
bitimlar kliringi haqida hisobot tayyorlash va Birja Makleriati, Markaziy
depozitariy, Birja a’zolari, Birja HKKP mijozlariga ularning so‘rovi bo‘yicha
283
taqdim etish.
Birjada qimmatli qog‘ozlar bilan kliring operatsiyalari “Toshkent” RFBda
hisob-kitob-kliring operatsiyalarini o‘tkazish tartibi»ga qat’iy muvofiq amalga
oshiriladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
