O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet118/163
Sana31.12.2021
Hajmi2,12 Mb.
#279679
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   163
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi

XULOSALAR: 

  Grammatika – fikr bildirish va boshkalar bildirgan fikrlarni tushunish uchun insonga 
zarur bo’lgan bilimlar umumiyligidir. 

  Bola tilga sust emas, balki faol, amaliy yondoshadi, o’zi anglamagan holda doimo til 
hodisalarini tahlil kiladi. 

  Butun  til  rivojining  asosini  bolaning  predmetli  faoliyati  tashkil  kiladi.  Bolaning  til 
borliђi  elementlari  bilan  harakatlari  xuddi  predmetli  olam  elementlari  bilan  bo’lgani 
kabidir. 


 
121 

  So’z  hosil  qilishni  (va  so’z  o’zgartirishni)  egallashda  bola  morfemaning  tovush 
kiyofasiga yo’naladi. 

  Bolalarning  so’z  ijodkorligi  –  koidalar,  umumlashtirmalar,  obrazli  munosabatlar 
harakatlarini shakllantirish jarayonining yaqqol ko’rinishidir. 

  Grammatik  elementlarni  egallash  jarayoni  ko’rgazmali  tasavvurni  shakllantirish 
asosida ro’y beradi va u bir nechta bosqichlarga ega. 

  Bugungi kun lingvistikasining asosiy vazifalaridan biri -  son-sanoksiz gaplarni tuzish 
hamda  ularni  tushunish  qobiliyatini  rivojlantirish  tabiati  va    mexanizmini 
tushunishdan iboratdir.  

  bola  kattalar  tilining  kategoriyalar  tizimiga  amal  kilmaydi,  aksincha  u  o’zining 
«individual»  til  tizimining  ichidagi  vazifaviy  xususiyatlariga  asoslangan  o’z  so’zlar 
kategoriyasini yaratadi. 

  Tilni  rivojlantirishning  mohiyati  (lug’at  to’plash  bilan  parallel  ravishda)  shundan 
iboratki, toki o’kiyotgan bola ko’p sonli yangi fikrlar talkinini yaratish uchun koidalar 
tizimini egallab olsin.  

  Ona  tilining  grammatik  ahamiyatlari  ma’nosini  tushunish  –  o’sib  borayotgan 
insonning akli shakllanayotgani va rivojlanayotganidan dalolat beradi. 

  Maktabgacha yoshdagi bolalar nutqidagi grammatik xatoliklar grammatik ahamiyatni 
o’zlashtirish jarayoni normal holatda davom etayotganligidan, bolaning o’z ona tilida 
grammatik  ahamiyat  mavjudligi  haqidagi  ђoyani  o’zlashtirib  olganidan  va  mazkur 
ahamiyatni  u  atrofdagi  kattalarning  pedagogik  kobiliyatidan  kelib  chiqqan  holda 
egallab olayotganidan dalolat beradi. 

  Nutqni  rivojlantirishga  doir  mashklar  –  ya’ni,  nutqiy  grammatik  modellarni 
mustahkamlashga  doir  mashklar  boshka  ishlar  (kitob  o’kish,  rasm  chizish,  o’yin 
o’ynash va boshk.) bilan birgalikda bajarilishi lozim. 

  Maktabgacha  yoshdagi  katta  bolalarga  syujetli  suratlar    asosida  mustaqil  ravishda 
hikoyalar  tuzishni  o’rgatish  maksadida  nutqni  rivojlantirishga  doir  maxsus  ishlarni 
o’tkazishda  tarbiyachi  bolalarning  o’zlariga  ma’lum  bo’lgan  barcha  grammatik 
shakllarni ko’llashlariga erishishi lozim. 

  Fakat barcha grammatik shakllarni o’zlashtirgan takdirdagina bola maktabda o’kishga 
yaxshi tayyorlangan bo’ladi. 
 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   114   115   116   117   118   119   120   121   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish