O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi

Savollar 
1. Turizmni rivojlantirishning nazariy va amaliy asoslari nima? 
2.Turizmning siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyati nimalardan iborat?
3. Xalq xo’jaligi tarmoqlarini rivojlantirishda turizmning ta’sir doirasi 
qanday? 
5. Buyuk Ipak yo’li bo’ylab turizmni rivojlantirishdan asosiy maqsad 
nima? 
6. O’zbekistonda turizmning qaysi turlarini kengroq rivojlantirish 
mumkin? 
7. Tarixiy va madaniy turizm nima? 
 
Foydalanilgan adabiyotlar. 
1. Балабанов И.Т.,Балабанов А.И. «Економика туризма», Учебное 
пособие, Москва,2003 г 
2.Биржаков М.Б. Введение в туризм. С.Пб.: Издателский Торговўй 
Дом «Герда», 2004 
3.Индустрия туризма: Менежмент организации - Жукова М.А. 2004
4. География туризм. Романов А.А. Саакянц Р.Г. Романов А.А. 2003 
г.
5. Жукова М.А. Индустрия туризма: М 2003г
6. Зайцева Н.А.Менеджмент в социално-културном сервисе и 
туризме. 2003 
8. Lundberg D., Krishnamurthy M. – Tourism economics. New YOrk:
John Wiley 2002 
9. Уокер Д.Р. Введиние в гостипремство. Уч. пос. 2002. 
10. Internet saytlari. 
www.bashexpo.ru – выставки, конференции, www.interunion.ru – 
туристские ассоциации, www.travel-library.com – электронная 
библиотека путешествий 
 
2-MAVZU. TURIZMNING RIVOJLANISHIDA ASOSIY 
OMILLAR 
2.1. Rivojlanish va uning asosiy omillari
2.2. Iqtisodiy omillar
2.3. Ijtimoiy va madaniy omillar
2.4. Demografik omillar 
2.1. Rivojlanish va uning asosiy omillari

---

Turizm jahon iqtisodiyotining yirik va dinamik rivojlanayotgan 
sohasi bo’lib, jahon yalpi milliy maxsulotining 1G’10 qismini tashkil 
etadi. Jahon investitsiyasining 7 foizi, har o’n oltinchi ish o’rni, iste’mol 
sarflarining 11 foizi turizm sohasiga to’g’ri keladi. Butunjahon sayyohlik 
tashkiloti ma’lumotlariga ko’ra 90-yillar boshlarida jahon tovar va 
xizmatlar savdosining 10 foizdan ortig’ini tashkil etib, neft va avtomobil 
sanoatidan keyin uchinchi o’ringa chiqib oldi va dunyodagi har 
sakkizinchi mehnatga layoqatli kishi bu sektorda band.
Turizmning o’sishi birinchi navbatda ishlab chiqarish kuchlari 
rivojlanganligi, mamlakatlar, mintaqalar o’rtasida iqtisodiy aloqalar 
hamda sport faoliyati rivoji, xalqlarning muloqotga intilishi va boshqalar 
mamlakatlar tajribalaridan foydalanishda aks etadi. Fan texnika 
taraqqiyoti yutuqlari, xususan transport sohasidagi yutuqlar transport 
tashuvi hajmining oshishi, aviareyslar soni oshishi va ko’plab shaxsiy 
avtomobillar yig’ilishiga olib keldi. Zamondoshlarimiz ommaviy turizm
gurkirab rivojlanayotganligiga guvoh bo’lmoqda. Mashhur «Nevidimo’y 
eksport» kitobi muallifi M.M. Ananev turizmni «XX asr fenomeni» deb 
atagan edi.
Turizm jahon iqtisodiyotining yirik va dinamik rivojlanayotgan 
sohasi bo’lib, jahon yalpi milliy maxsulotining 1G’10 qismini tashkil 
etadi. Jahon investitsiyasining 7 foizi, har o’n oltinchi ish o’rni, iste’mol 
sarflarining 11 foizi turizm sohasiga to’g’ri keladi. Butunjahon sayyohlik 
tashkiloti ma’lumotlariga ko’ra 90-yillar boshlarida jahon tovar va 
xizmatlar savdosining 10 foizdan ortig’ini tashkil etib, neft va avtomobil 
sanoatidan keyin uchinchi o’ringa chiqib oldi va dunyodagi har 
sakkizinchi mehnatga layoqatli kishi bu sektorda band.
Turizmning o’sishi birinchi navbatda ishlab chiqarish kuchlari 
rivojlanganligi, mamlakatlar, mintaqalar o’rtasida iqtisodiy aloqalar 
hamda sport faoliyati rivoji, xalqlarning muloqotga intilishi va boshqalar 
mamlakatlar tajribalaridan foydalanishda aks etadi. Fan texnika 
taraqqiyoti yutuqlari, xususan transport sohasidagi yutuqlar transport 
tashuvi hajmining oshishi, aviareyslar soni oshishi va ko’plab shaxsiy 
avtomobillar yig’ilishiga olib keldi. Zamondoshlarimiz ommaviy turizm
gurkirab rivojlanayotganligiga guvoh bo’lmoqda. Mashhur «Nevidimo’y 
eksport» kitobi muallifi M.M. Ananev turizmni «XX asr fenomeni» deb 
atagan edi.
Turizmni rivojlantirish ta’lim darajasining oshishi, xalqaro 
standartlar 
va 
turistlarning 
didlariga 
mos 
keluvchi 
xizmatlar 
madaniyatining oshishiga olib keladi. Turizmni barqaror rivojlantirish 
dasturini amalga oshirish natijasida mikro darajada iqtisodiy samaraga 
erishiladi. Turizmni rivojlanish darajasi bitta xorijiy turistdan olinadigan 
tushum, ko’rsatiladigan xizmatlar hajmi, rentabellik kabi bir qator 
ko’rsatkichlar bilan o’lchanadi. Turizm sohasidan olinadigan moddiy 

---

samara foyda va daromad bilan belgilanadi. Turistlarga ularning 
respublikada bo’lish davrlarida ko’rsatiladigan xizmatlarning qiymati 
ularning turlarini 29 tadan 100 tagacha ko’paytirish evaziga 3 ming 
so’mdan 13 ming so’mgacha oshishi mumkin.
Turizmni rivojlantirishda bir qator omillarni ajratib 
ko’rsatish mumkin bular quyidagilar: 
- iqtisodiy omillar
- ijtimoiy va madaniy omillar
- demografik omillar