O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti «tasdiqlayman»

TADQIQOT MAQSADI, VAZIFALARI VA OBYEKTLARI

Tadqiqot maqsadi. Poliz ekinlarida uchraydigan hasharotlarining tarqalishini va zararini bashorat qilish asosida qarshi kurash choralarini takomillashtirish.
Tadqiqot vazifalari.

• 
  Poliz ekinlarida uchraydigan hasharotlarining morfologik va bioekologik xususiyatlarini o’rganish.
  
• 
  Poliz ekinlarida uchraydigan hasharotlarining tarqalishini va zararini bashorat qilish.
  
• 
  Poliz ekinlarida uchraydigan hasharotlarining fenologik jadvalini tuzish.
  
• 
  Shu tadbirlar asosida biologik va iqtisodiy samarodorlikni aniqlash.
  

Tadqiqot obyekti.
O’zbekiston Respublikasi sharoitida yetishtiriladigan poliz ekinlari.
Tadqiqot predmeti.
Poliz ekinlarida uchraydigan hasharotlar.
Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati. Poliz ekinlari zararkunandalarini biologik va ekologik jihatdan o’rganish poliz ekinlari entomokomplekslarini shakllantirish va ularning mavsumiy rivojlanish dinamikasini yaratishda ilmiy izlanuvchilar uchun uslubiy manba bo’lishi mumkin. Bugungi kunda insoniyat uchun asosiy oziq-ovqat o’simliklari bo’lgan poliz ekinlarini zararkunanda hasharotlardan samarali himoya qilish va bunda ekologik zararsiz biologik usullarni qo’llashni joriy qilish o’simliklarni himoya qilish xizmati xodimlari uchun muhim qo’llanma bo’ladi. Ushbu ishda poliz ekinlari zararkunandalarini hisobga olish va ularga qarshi kurash to’g’risida muhim ma’lumotlar keltirilganki, bu ma’lumotlardan o’simliklarni himoya qilishda foydalanish mumkin.
Tadqiqot o’tkazish uslubi:
Fenologik va faunistik tadqiqotlar o’tkazishda dala va laboratoriya tajriba ishlarida V.V.Yaxontov, R.O.Olimjonov, Dospexov va boshqalarning uslublaridan foydalaniladi.
Ma’lumki, qishloq xо‘jaligi ekinlarini yetishtirish jarayonidagi agrotexnik tadbirlar turli tuproq va tuproq-meliorativ sharoitlarida yaxshi rivojlangan, ertapishar, yuqori hosil beruvchi о‘simliklarni parvarishlashga yо‘naltirilgan bо‘lishi kerak. I.A.Dorman, V.P.Kandratyuk (2007) Dala tajribalaridagi fenologik kuzatuvlar о‘rganilayotgan agrotexnik tadbirlarni birga qо‘shib olib borilishi yoki parvarishlash jarayonida qо‘llaniladigan ayrim omillar va usullar о‘simliklarning butun vegetatsiya davrida barvaqt boshlanishiga, rivojlanish davrlari jadal о‘tishiga qay darajada ta’sir etgani shuningdek о‘simlik hosil elementlari qanday shakllanayotgani qaysi bо‘laklardagi о‘simliklarning sermahsul shohlari va poyalarida mevalarning saqlanib qolishini ta’minlayotganini kо‘rsatib berishi darkor. Har bir dala tajribasi uchun uning xususiyatlari о‘tkazilayotgan sharoiti maqsadi va vazifalaridan kelib chiqqan holda kuzatuvlar va hisob-kitoblar dasturi ishlab chiqiladi. (Dala tajribalarini о‘tkazish uslublari)

4.