O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti a. Sh. Xurramov umurtqasizlar zoologiyasidan



Download 6,67 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/122
Sana12.07.2021
Hajmi6,67 Mb.
#116913
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   122
Bog'liq
Umurtqasizlar zoologiyasidan laboratoriya mashg'ulotlari (A.Xurramov)

sinkarion  yadroni  hosil  qiladi.  Bu  jarayondan  keyin 
konyugatsiyaianuvchi  infuzoriyalar  bir-biridan  ajraladi. 
Keyinchalik har bir tufyelka da hosil bo’Igan sinkarion yadro 
uch  marta  bo'linib,  8  ta yadrocha paydo  bo’ladi.  Ularning 4 
tasidan  makronukleus,  qolgan  4  tasidan  esa  mikronukleus 
hosil  bo’ladi.  Keyinchalik  bu  tufyelka  lar  yana  jinssiz 
ko'payishini davom ettiradi.
Infuzoriyalaming xilma-xil turlari mavjud:
1.  Stilonixiya  -  Stylonichia  mytilus.  Pichan  ivitilgan 
suvlarda  tufyelka  lar  bilan  bir  qatorda  uchraydi.  U  qorin 
kiprikli  infuzoriyalaming  vakili  bo’lib,  yelka 
tomoni 
qavariq,  qomi  esa  yapaloq-tekis  boMadi.  Tananing  yelka 
tomonida  yakka-yakka  bo’Iib joylashgan  ingichka  kipriklari 
bo’ladi.
2.  Karnaychi - Stentor polymorphus har xil kipriklilar 
turkumining  vakili.  Ularda yon  atrofidan tashqari  butun tana 
yuzasi  bir xil  mayda kiprikchalar bilan qoplangan. Kamaychi 
(trubach)  deb  atalishiga  sabab  tanasining  old  tomoni  keng. 
Orqa qismi toraygan boMib, karnaysimon shaklda boMadi.
Ishning bajarilishi:  tufyelkali  suv  namunasidan (sun’iy 
ravishda ko’paytirilgan tufyelka lar) bir tomchisini tomizgich 
bilan  buyum  oynasi  ustiga  tomizib,  mikroskopning  kichik 
ob’ektivi  bilan  qarang.  Bunda  har  tomonga  harakat 
qilayotgan  tufyelkalarni  ko’rasiz.  Tufyelkalar  harakatini 
to'xtatish  uchun  tomchining  ustiga  bir  necha  paxta  tolasini 
qo’yib,  qoplag’ich  oyna  bilan  yoping.  Tomchidagi  ortiqcha 
suvni  filtr qog’oz  bilan  shimdirib  olingandan keyin tufyelka-
58
www.ziyouz.com kutubxonasi


ning harakati sekinlashadi. Harakati to’xtagan tufyelka lardan 
birini  mikroskopning  katta  ob’ektivida  kuzating.  Avvalo 
tufyelka  kiprikchalarining  harakatini,  peristomning  oldida 
hosil  boMadigan  suv  oqimini  va  tananing  oldingi,  keyingi 
qismlarida joylashgan qisqaruvchi vakuolalaming faoliyatiga 
diqqatingizni  qarating.  Tufyelka  ning  ovqat  hazm  qilish 
vakuolalarini o’rganish uchun mashg’ulot boshlanishidan 30- 
40  daqiqa oldin  soat oynasiga  infuzoriyali  suv  namunasidan 
olib,  biroz  qizil  qongo  bo’yog’i  aralashtiriladi.  Bakteriyalar 
bilan birga tufyelka  uni ham  iste'mol  qiladi. Natijada,  hazm 
qilish vakuolalari  rangli  bo’lib ko’rinadi.  Shunday yo’1 bilan 
tayyorlangan  suyuqlikdan  bir  tomchisi  tomizgich  bilan 
buyum  oynasiga  o’tkaziladi.  Uning  usti  qoplag’ich  oyna 
bilan  yopilib,  tufyelka  ning  hazm  organlari  kuzatiladi. 
Tufyelka  ning  yadrosini  va  trixotsistlarning otilib  chiqishini 
o’rganish  uchun  buyum  oynasi  ustiga  infuzoriyali  suv 
namunasidan bir tomchi olinadi, unga sirka kislotasi eritmasi 
bilan  metil  yashilning  suv  bilan  aralashtirilgan  eritmasi  bir 
tomchi  tomiziladi.  Keyin  qoplag’ich  oyna  bilan  yopib, 
mikroskopda  kuzating. 
Kislota  ta'sirida  infuzoriyalar 
trixotsistlarini  otib  chiqaradi  va  o’zlari  halok  boMadi. 
Metildan  yashil  esa  tufyelka  ning  yadrosini  yashil  rangga 
bo’yaydi.
Topshiriqlarga javob bering va bilimingizni 
baholang
1.  Quyidagi  sodda hayvonlaming qaysi  birida  ikki  xil  yadro 
boMadi?
A. Evglena; B. Tufyelka; S. Oddiy amyoba; D. Koksidiya;
2.  Quyidagi  sodda  hayvonlardan  qaysi  biri  geterotrof  qism 
oziqlanuvchi hisoblanadi?
A.  Yashil  evgelena;  B.  Volvokslar;  S.  Yoqasimon  yashil 
xivchinlilar; D. Tufyelka;
3. Trixotsistlar  sodda hayvonlami qaysi birida uchraydi?
59
www.ziyouz.com kutubxonasi


A. Amyobalarda; B.  Foraminiferalarda; S.  Gregarinalarda;
D.  Infuzoriyalarda;
4. Infuzoriyalarga xos hujayra organoidlarini ko’rsating? 
A.Trixotsistlar; B.Xromotofor; S.Stigma; D.Kinetoplast;
5.  Qaysi  tip  sodda  hayvonlar  evolyutsiyasining  yuqori 
pog’onasida turadi?
A.Infuzoriyalar;  B.Sarkodalilar;  S.Xivchinlilar;  D.Knidos- 
poridiyala;
6.  Infuzoriyaning 
pellikylasi  necha  qavatli  va  necha 
membranali?
A.  1  qavatli  2  membranali;  B.  2  qavatli  2  membranali; 
S. 3 qavatli 4  membranali; D. 4 qavatli 6 membranali;
7.  Infuzoriya  tanasining  muayyan  shaklini,  ya’ni  tayanch 
skelet funksiyasini nima o’taydi?
A.  Elastik  pellikula;  B.  Pellikuladagi  tolalar;  S.  Sirtidagi 
kiprikchalar; D. Kiprikchalar;
8. Lokomotor funksiyasini bajaruvchi a’zo?
A. Kinetosoma; B. Trixosist; S. Fibrilla; D. Kiprikchalar;
9.  Infuzoriyaning  hazm  bo’lmagan  oziq  qoldiqlari  nima 
orqali tashqi muhitga chiqaziladi?
A. Og’iz; B. Hazm qiluvchi vakuola; S. Qisqaruvchi vakuola; 
D. Poroshisa;
10.  Taqasimon  makronukleusga  ega  bo’lgan  infiizoriyani 
aniqlang?
A. Tifelka; B. Suvoyka; S. Karnaychi; D. Barchasi to’g’ri;
11. Endimitoz nima?
A.  Yadro  bo’linmasdan  xromasomalar  sonining 
ortishi;
B.  Yadro  bo’linib,  xromasomalar  sonining  ortishi;  S.  Xro- 
masomalarning ingichkalashib qolishi;
D. To’g’ ri javob yo’q;
60
www.ziyouz.com kutubxonasi


12. Polintomiya nima?
A.  Sista  ichida  ketma-ket  bo'Iinish;  B.  Ko’ndalangiga 
bo’linish;  S. Jinsiy  yo’I  bilan ko’payish;  D.  Jinssiz yo’l  bilan 
ko’payish;
13. 
Odamning  yo’g’on 
ichagida  parazitlik  qiluvchi 
infuzoriyani aniqlang?
A. Ixtioftirius; B. Trixodina; S. Spirostomium; D. Balantidiy;
14.  Odam  ichagidagi  parazitlik  qiluvchi  infuzoriya  nima 
hisobiga oziqlanadi?
A.  Ichak  epiteliysi;  B.  Eritrositlar;  S.  Ichakda  hazm 
boMayotgan ozuqa; D. Barchasi to’g’ri;
15. So’ruvchi infuzoriyalami aniqlang?
A.  Stentor;  B.  Spirostomium;  S.  Sphaerophrya;  D.  Balan- 
tidium;

Download 6,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish