|
Kurs ishi obyekti. Barkamol avlodni o`zbek musiqa
madaniyatida bastakorlar va bastakorlar ijodi bilan tanishtirish , milliy g`urur,
faxr tuyg`ulari ruhida tarbiyalashda musiqa darslari va tadbirlarning samarali
yo`llarini ishlab chiqishdir.
Kurs ishi predmeti.O‘zbek musiqa madaniyatida bastakorlar va bastakorlarning ijodi bilan tanishtirish orqali o`quvchilarda konpozitorlik ijodida shakllangan asarlar haqida tushunchalarini singdirishning turli shakl va metodlaridir.
Kurs ishi vazifalari: O‘zbek musiqa madaniyatida kompozitor va kompozitorlar ijodi bilan bu mavzuda musiqashunos olimlarning fikrlari bilan tanishish o'rganish o‘zbek musiqa madaniyatida kompozitor va kompozitorlar ijodi va xususiyatlari orqali o‘quvchilarda badiiy didni rivojlantirish.
I BOB. O'ZBEKISTONDA XOR MADANIYATI.
1.1. SHAXS RIVOJLANISHDA MUSIQA TA'LIMNING AHAMIYATI .
Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va shakllanishi jismoniy, bu aqliy kamolot jarayonidir. Bu jarayon o'ziga xosdir ob'ektiv va sub'ektiv tomonlari mavjud.
Musiqa madaniy hayotimizda keng o‘rin egallagan, inson shaxsini shakllantirishda muhim o‘rin tutadigan san’at turidir. Miloddan avvalgi IV asrdayoq yunon Platon shunday degan edi: faylasufi uning shogirdi Aristotel (Platon) bu fikrni to‘liq ishonch bilan qo‘llab-quvvatlaydi. – Musiqa inson qalbining ma’naviy tomoniga ma’lum darajada ta’sir ko‘rsatadi , shuning uchun ham u yoshlar tarbiyasiga ta’sir qiladi. Milliy madaniyatimizning ajdodi Abu-Nasr Forobiy musiqaning shaxs shakllanishiga aniq ta’sirini quyidagicha ta’riflaydi: yetuklarni tartibga soladi, kamolga yetkazadi, muvozanatda bo‘lganlar muvozanatini saqlaydi. Bu ilm tana salomatligi uchun ham foydalidir ».
Musiqa inson ruhiyati va ongining kamolotiga beqiyos ta’sir ko‘rsatadi. Darvin umrining oxirida xotirasi va fikrlash qobiliyati pasayganidan shikoyat qildi. Binobarin, musiqa ta’limining asosiy maqsadi o’quvchilarda inson ma’naviy madaniyatining ajralmas qismi bo’lgan musiqa madaniyatini shakllantirishdan iborat.
Axloqiy poklik , san'at va hayotga estetik munosabatda bo'lish aqliy va jismoniy rivojlanishning uyg'un uyg'unligi shaxsning har tomonlama rivojlanishining muhim shartidir. Bu ezgu maqsadni amalga oshirishda bolalarning musiqa ta’limini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish katta ahamiyatga ega. Bolalarning qobiliyatlari faol musiqa faoliyati davomida rivojlanadi. Qobiliyatlar - bu insonning zarur ko'nikma, qobiliyat, bilimlarni egallashga va ularni amaliyotda muvaffaqiyatli qo'llashga qaratilgan psixologik xususiyatlari.
Muayyan faoliyat turini amalga oshirish qobiliyati. Asab tizimining (tizimining) analizatorlari asab jarayonlarining sezgirligi, kuchi, harakatchanligi, muvozanati kabi omillar asosida rivojlanadi. Masalan: bir sinfdagi ikki o`quvchiga o`qituvchi bir asar she`riga etyud beradi. Ammo talabalardan biri etyudni bir haftadan so'ng boshlaydi, ikkinchisi esa darhol epchil , tez o'ldirishni boshlaydi. Boshqa talaba bir oydan keyin ham buni qila olmaydi va ko'p xatolar qiladi. Muvaffaqiyatdagi bu farqni xohlaydigan o'qituvchi buni bunday hollarda o'quvchilarning qobiliyat darajasi bilan bog'laydi.
Tug`ma qobiliyatlarning irsiylanishi, masalan, tibbiyot fani va pedagogikada alohida ahamiyatga ega. Masalan, spirtli ichimliklarga qaram bo'lgan ba'zi oilalardagi bolalarda qandaydir irsiy ruhiy kasalliklarga chalinish ehtimoli ko'proq. Sog'lom odamlarning bolalari aqliy faoliyatning yuqori darajasi va sifatiga ega. Jismoniy va aqliy jihatdan sog'lom odamlarda kognitiv va kognitiv jarayonlarning rivojlanishi ko'p jihatdan ularni o'rgatish yoki joylashtirish shartlari bilan belgilanadi.
Ta’lim tizimimiz barcha talabalar uchun teng imkoniyatlar yaratib beradi. Shu bilan birga, har bir shaxsda mavjud bo'lgan iste'dod qobiliyatlarni rivojlantirish uchun sharoit yaratishga qaratilgan bo'lib, o'quvchilarning individual xususiyatlarini hisobga olgan holda tabaqalashtirilgan yondashuvni inkor etmaydi. O'z qobiliyatlarini ko'rsatish uchun egasi ko'p mehnat qilishi kerak.
Xalqimizda “Qush uyasida ko‘rganini qiladi” degan naql bor. Har bir bola birinchi tarbiyani ota-onasi, oila a’zolari va yaqinlaridan oladi. Ijobiy oila muhiti , oilaviy munosabatlar, o'zaro hurmat va e'tibor, mehr-oqibat, o'zaro yordam va ularning musiqaga munosabati bolalarning dastlabki tushuncha va ko'nikmalarini rivojlantirishning asosiy omillari hisoblanadi. Uning faoliyati davomida bolalarning shaxsiyati shakllandi. Axir talabaning faoliyati juda qiziq, shakli jihatidan o'ziga xos go'zal va rang-barangdir. Xuddi shu fazilatlar bolalarga xos bo'lgan doimiy ehtiyojga aylangandagina, ular faollashadi. Qiziqarli va ma’naviy zavq bag‘ishlovchi bu go‘zal tuyg‘u bolalar va o‘quvchilar tarbiyasiga, ayniqsa, nafosat sohasida kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Binobarin, bolani ilmiy badiiy-estetik tarbiyalash muhim ma’naviy go‘zallikka zamin tayyorlaydi.
Bolalarni yoshlik xususiyatlarini inobatga olgan holda, ularni yoshligidanoq tashkil etish va yo‘naltirish tarbiyachining vazifasidir. Aks holda, bola rivojlanishda orqada qoladi. Masalan, bola birinchi yoshdan musiqa tovushlarining balandligiga qarab farqlashga o‘rgatilmasa, u yetti yoshida bu vazifalarni bajara olmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
