O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

Siydik yo’li. 
Bolaning embrionlik davrida, uning mezaderma qavatida ya’ni buyrak 
rivojlanishining mezanefroz davrida shakllanib, buyrak jomidan boshlanib, qorin 
bo’shlig’ining orqa qismidan siydik pufagiga birikadi. Godak bolaning buyrak jomlari 
va siydik yo’llari nisbatan keng, muskul va elastik tolalar yetarlicha rivojlanmaganligi 
uchun devorlarining tonusi pastroq bo’ladi. Uning uzunligi katta odamlarda o’rtacha 30 
sm bo’lib, 3 qavatdan ichki shilliq, o’rta muskul, tashqi serroz qavatdan iborat. Vazifasi 
buyrakda hosil bo’lgan siydikni siydik pufagiga yetkazib turadi. 
Siydik pufagi yoki qovuq. 
Kichik chanoq bo’shlig’ida joylashgan bo’lib, emadigan 
bolada qovuq yuqoriroqda bo’lib qisman qorin bo’shlig’iga kirib turadi. U to’lganida 
kindikka yaqin turadi. Bola ulg’ayib borgan sayin qovug’i asta sekin chanoq bo’shlig’i 
tushib boradi. Yangi tug’ilgan bolalarda qovuqning hajmi 50 ml, 1 yoshda 200 ml, 9-10 
yoshda esa 600-750 mlga yetadi. Qovuq to’lmasdan turib ham siydik ajraladi. Bola 
tug’ilganida siyganida har safar 10-40 ml, 1 yoshda 50-90 ml, 5 yoshda 100-150 ml, 10 
yoshda 150-200 ml, kattalar esa 250-300 ml siydik chiqaradi.
13 yoshgacha buyraklarning vazni, tuzilishi funksiyasi o’zgarib boradi. Bolalarda 
moddalar almashinuvu borganidan siydikning tarkibi kattalardan farq qiladi, tarkibida 
organik moddalar va muneral tuzlar nisbatan kam bo’ladi. Yosh ortishi bilan siydikning 
tarkibi va xossasi o’zgarib boradi. Bolalarda siydik ko’proq hosil bo’ladi. 1 oylik bola 1 
sutkada 35-380 ml, 1 yoshda 750 ml, 4-5 yoshda 1 l atrofida, 10 yoshda 1,5 l, 15-16 
yoshda 2 l siydik ajraladi. 
Bir yoshgacha siydik ajralishiga shartli refleks hosil bo’lmaydi. Shu sababli bola 
siydik tutib turolmaydi. Chunki siydik ajralish nerv markazlari yaxshi rivojlanmagan 
bo’ladi. 2 yoshdan boshlab siydik tutib turishga shartli refleks hosil bo’la boshlaydi va 
toboro rivojlanib boradi. Ba’zan siydik tuta olmaslik sabablari ham uchrab turadi. 
Bunga sabab bola kun tartibiga rioya qilmaslik oqibatida ya’ni uyquga yotish oldidan 
ovqat yeyish, ko’p suyuqlik ichish, normal uxlamaslikka bog’liq bo’lishi mumkin, 
bundan tashqari bu hodisa nerv-psixik sferasi buzilishi oqibatida hambo’lishi mumkin. 
Tunda siydik tuta olmaslik qiz bolalarga nisbatan o’g’il bolalarda ko’proq kuzatiladi. 
Bu jarayon 10 yoshda va jinsiy balog’at yoshiga kelib barham topib ketadi.