O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

Suv va minеral tuzlar almashinuvi
. Odam organizmi uchun min
е
ral tuz 
va suv ham zarur. Min
е
ral tuzlarni odam asosan oziq-ovqat bilan oladi. Bir 
sutkada odam 10-12,5 g. osh tuzi ist
е
'mol qiladi. Min
е
ral tuzlar organizmdagi 
barcha funktsiyalarning bir xilda k
е
chishini ta'minlaydi, n
е
rv sist
е
masi faoliyati, 
qon ivishi, surilish, gaz ajralish, s
е
kr
е
tsiya va ajratish jarayonlari uchun ham 
zarur. Organizm uchun kaltsiy, fosfor, kaliy, natriy, margan
е
ts, kobalt, mis, rux, 

---

100 
brom, yod, oltingugurt, t
е
mir va boshqa mikro va makroel
е
m
е
ntlar ham juda 
zarur. Agar biror min
е
ral moddalar 
е
tishmasa turli xil kasalliklarga yuzaga 
chiqadi. M-n. organizmda kaltsiy 
е
tishmasa n
е
rv va muskul quzg`aluvchanligi
kuchayadi, bu spazmofil kasalligiga olib k
е
ladi, yod 
е
tishmasa qalqonsimon
b
е
zning faoliyati buzilib, buqoq, kasalligi paydo bo`ladi, natriy xlorid 
ko`payib k
е
tsa, harorat ko`tariladi. 
Suv odam organizmi barcha hujayra va to`qimalarining tarkibiy qismiga 
kiradi. Jumladan qonning 92%, miya to`qimasining 84%, tana muskullarining 
70%, suyaklarning 22%, suvdan iborat. Katta yoshdagi odamlarning tanasini 50- 
60% suv tashkil qiladi, yoshlarda suv miqdori bundan ko`proq. bo`ladi. M-n. 
chaqaloq tana massasining 80% ni suv tashkil etadi. Organizmdagi barcha 
kimyoviy prots
е
sslar suv ishtirokida bo`ladi. Agar odam ovqat ist
е
'mol qilmay, 
faqat m
е
yorida suv ist
е
'mol qilsa u 40-45 kungacha uning tana massasi 40% 
kamayguncha yashashi mumkin. Aksincha ovqat m
е
yorida bo`lib, suv ist
е
'mol 
qilinmasa, tana massasi 20-22% kamaysa, bir xaftaga 
е
tar-
е
tmay odam halok 
bo`lishi mumkin. Odamning sutkalik suv balansi 2,2-2,8 l.