O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti ter


Havoning harakat tezligini aniqlash



Download 14,46 Mb.
bet115/217
Sana16.03.2022
Hajmi14,46 Mb.
#496865
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   217
Bog'liq
UMK 2021 XFX Tabiiy fanlar

Havoning harakat tezligini aniqlash.
Havo harakatining tezligi sekundiga metr|sek bilan ifodalanadi. Havo harakatining tezligi 1m|sek. dan kam bo’lsa odamga sezilmaydi. Havo harakatining 1m|sek. dan ortiqroq tezliklari odamga shamol bo’lib seziladi. Shamol paydo bo’lishiga sabab atmosfera bosimi bilan havo temperaturasining notekis tarqalishidir. Havo massalari bosim yukori bo’lgan tomondan bosim past tomonga qarab yuradi. SHamol kuchiga qarab Bofort shkalasi bo’yicha taxminiy baho beriladi. (5-jadval).

Bofort shkalasi (jadval-9)



Bofort ballari

SHamol tezligi m|sek

Shamol xarakteris-tikasi

SHamol ta’siri

0

0-0,5

SHtil|sukunat

Mutlaqo shamol yo’q.Trubalarda tutun tik ko’tariladi.

1

0,66-1,7

Sekin shamol

Trubalarda tutun uncha tik ko’tarilmaydi.

2

1,8-3,3

Engil shamol

SHamol esayotganda yuzga seziladi.

3

3,4-5,2

Kuchsiz shamol

Barglar va mayda navdalar qimirlab turadi.

4

5,3-7,4

O’rtacha shamol

Daraxtlarning ingichga shoxlari qimirlab turadi.CHang va qog’oz parchalarni shamol uchiradi.

5

7,5-9,8

Sovuq shamol

Katta-katta shoxlar qimirlab turadi.Suvda to’lqinlar paydo bo’ladi.

6

9,9-12,4

Kuchli shamol

Yo’g’on shoxlar kimirlaydi,telefon simlari chuvirlaydi.

7

12,5-15,2

qattiq shamol

Dengizda ko’piklanadigan to’lqinlar paydo bo’ladi. Kichikrok daraxt tanalari tebranadi.

8

15,3-18,2

Juda qattiq shamol

Daraxt shoxlari sinib tushadi. SHamolga qarshi yurish qiyin bo’ladi.

9

18,3-21,5

Dovul

Biroz shikast etkazadi,tutun trubalari va cherepitsa uzilib tushadi.

10

21,6-25,1

Kuchli dovul

Kattagina shikast etkazadi ,daraxtlar ildizi bilan qullaydi.

11

25,2-29,0

Juda qattiq dovul

Katta-katta shikast etkazadi.

12

29 dan ortiq

To’fon

Joylarni xarob qiladi.

Havoning harakati tezligi animometr bilan aniklanadi. Biz havo harakati tezligini katatermometr yordamida aniqlashni o’rganamiz. Katatermometr juda aniq kattalikdagissilindr rezervuarli (uzunligi 40mm,diametri 16 mm, yuzasi 26,6 sm2) spirtli termometrlardir.


Spirtli rezervuar ustki qismida kengaymasi bor kapilyar bilan tutashgan. Katatermometr shkalasi 38 dan 35S0 gacha darajalarga bo’lib chiqilgan. Kataterometr temperaturasi shu doiralarda pasayganidan asbobdan har qanday sharoitda yo’qoladigan issiqlik miqdori bir xil bo’lib qolaveradi.



12-rasm
SHu miqdordagi issiqlikning atrofdagi muxitga chiqib ketadigan vaqti o’zgaradi (atrofdagi havo harakatining tezligi nechog’li katta va tempuraturasi ne chog’lik past bo’lsa, asbob tempuraturasi shuncha qisqa vaqt mobaynida 380S- 350S atrofida pasayadi). Asbobning 1sm2 yuzasidan yo’qotiladigan millikoloriyalar hisobidagi issiqlik miqdori asbob faktori F deb ataladi. Katatermometr faktori uni ishlab chiqargan zavodda aniklanadi va kattaligi asbobning orqa tomonida ko’rsatib qo’yilgan bo’ladi. Havo harakati tezligi katatermometr bilan quyidagicha aniqlanadi. Katatermometrning spirtli rezovuori issiq 700S-800S suvli kosachaga tushiriladi va qizigan spirt ustki rezevuorning 1|3 - 1|2 qismini to’ldirmaguncha asbob qizdirilaveradi, shundan keyin katatermometr sochiq bilan quruq qilib artilib, kuzatish olib boriladigan joyga osib qo’yiladi. Bo’yalgan spirt ustunchasi 380S belgisiga tushgan zaxoti sekundomer yurgiziladi va spirt ustunchasi Meniskining pastki cheti 350S,gacha pasayganda to’xtatiladi
Tajriba 2-3 marta takrorlanadi va o’rtacha qiymati olinadi. O’lchash natijalari
6-7-jadvallardan topiladi. Avvalo H|Q kattaligi aniqlanadi. Bu erda N – kuzatish olib borilgan 1 sekund vaqt moboynida asbobning 1 sm2 yuzasidan yo’qotilgan issiqlik miqdori (millikaloryalari hisobida), N ni topish uchun asbob faktori (F) ni spirt ustunchasi 380S- 350S gacha tushgan sekundlar soniga bo’linadi.




Download 14,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish