O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruv fakul’teti sport boshqaruvi kafedrasi jismoniy tarbiyа gigienasi va sportning tibbiy fiziologik asoslari

25-modul. Yoshlar va o‘quvchilarning tibbiy guruhlarga taqsimlanishi. Tibbiy guruhga ajratish nimaga asoslanishi haqida. Tibbiy guruhlar ajratishda anamnez (sorab surishtrish), samotoskopiya (ko’rib, kuzatib) antropometriya (o’lchab), fiziometriya (aparatlar orqali) tekshiruvlari. Organizmning funktsional tizimlari. Asosiy, qo‘shimcha va maxsus guruhlar haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish.
26-modul. Bir tibbiy guruhdan ikkinchi boshqa guruhga o‘tish isboti va kuzatish usullari. Sport bilan shug‘ullanuvchilarni tibbiy kuzatuvining turlari (birlamchi, qayt a (takroriy), qo‘shimcha). Dinamik kuzatuv va uning sportchilarni bir guruhdan ikkinchi guruhga o‘tishdagi tutgan o‘rni. Qo‘shimcha tibbiy kuzatuv o‘tkazilishi, uning maxsus shifokorlar maslahatining bir guruhdan boshqa guruhga o‘tkazishda roli haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish.

27-modul. O‘zini nazorat qilish qoidalari. Tibbiy shifokor nazoratida o‘z-o‘zini nazorat qilishning ahamiyati. O‘z -o‘zini nazorat qilish daftari, pulsometriya (bir daqiqada-yurak qisqarish soni) va uning o‘z o‘zini nazorat qilishidagi tutgan o‘rni, o‘z o‘zini nazorat qilish daftarining sportchi funktsional tizimini baholashdagi va patologik (kassalik) holatlarni erta aniqlashdagi axamiyati haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish.
28-modul. Sportchilarni sport anamnezi va jismoniy rivojlanish. Anamnez turlari haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish, konstitutsiyaning morfologik belgilari, jismoniy rivojlanishni tekshirish uslublari haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish. Jismoniy tarbiya va sport bilan shug‘ullanuvchilar organizmining funktsional holati xarakteristikasi haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish.
29-modul. Sportchilarni nerv tizimi xususiyatlari va uning rivojlanishi. Nerv tizimi. Ma`lumki, nerv tizimi, organizmning barcha faoliyatini boshqaradi va yo‘naltirilishi haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish, jismoniy tarbiya va sport bilan sistematik mashg‘ulotlar natijasida nerv tizimi mukammallashishi sodir bo‘lishi, kuch, harakatchanlik, nerv jarayonlarining mutanosibligi, harakat apparatining vegetativ a`zolar bilan o‘zaro ta`siri haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish. Nerv-mushak tizimi. Harakat doirasi holati mushaklar tonusi, harakatlar hajmi, mushaklar kuchi, harakatlar tezligi, pay reflekslari, koordinatsiya bo‘yicha aniqlanadi. Tonus paypaslash yoki maxsus asbob-miotonomter bilan; harakatlar hajmi-bukish yoki yozish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, pronatsiya, supinatsiya imkoniyati bor burchak kattaligi bo‘yicha; kuch -dinamometr bilan; harakatlarning tezligi va koordinatsiyasi maxsus funktsional sinamalar bilan; pay reflekslari (tizza, axill)-tizza qopqog‘idan pastda sonning to‘rt boshli mushagi payiga yoki axill payiga bolg‘acha bilan urish orqali aniqlanishi haqida nazariy ma`lumotlarga ega qilish.