|
3.16-rasm. Kesish tezligining kesish kuchiga va qirinda kirishuvga ta’sir
sxemasi
127
3.17-rasm. Po‘lat 40ni har xil tezlik bilan yo’nishdagi qirindi kesim-ildizini
mikrofotografiyasi (
10; S
mm/ob).
Shunday qilib, (KQChP) parmada kichik tezlikdagi (V
)
o‘simta hosil bo‘lish zonasi yo‘q.
Ikkinchidan: Kesuvchi qirraning alohida qismlarining yemirilishi har xil
bo‘lganligi bilan, bir jinsli emas, materiallarga ishlov berishda, kesuvchi
plastinkalarni o‘rnatishdagi, shuningdek parma korpusini tayyorlashdagi qochib
bo‘lmas xatoliklar, kuchlarni qayta bo‘lishni taqozo etadi va kuchlarning
muvozanatlashuvini buzadi. Parmalar burovchi momentdan va o‘qdagi kuchdan
tashqari boshqa egiluvchi momentni ham qabul qiladi. Natijada esa, parmaning
uzatishni bo‘lishi usulidagi parmalashda, bir kesuvchi qirrasi asbobga ta’sir etuvchi
hamma kuchni qabul qiladi.
128
Chuqur teshik uchun mo‘ljallangan burama parmalarda bo‘lgani kabi
(KQChP) parmalarda yo‘naltruvchi element yo‘q, shuning uchun muvozanat
buzilishidan kelib chiqadigan kuchni, parma korpusini bikrligi qabul qiladi.
Natijada, tebranishlar tizimi hosil bo‘ladi va parmalashdagi jarayon uzlukli kesish
sharoitiga o‘xshab,
tebranishlar
bilan davom
etadi.
(KQChP) parma
konstruksiyasining kesuvchi qismi statik tizimli koordinatasida kesish
burchaklarning doimiyligi aniqlaydi. Koordinatalarni kinematik tizimida esa, faktik
burchak uzatishga nisbatan kesuvchi qirra bo‘ylab o‘zgaradi.
(3.9)
(3.10)
Bu erda
.
(3.9) va (3.10) formuladan ko‘rinib turibdiki, kinematik burchak statikadagi
burchakdan hamma payti yuqoriroq. Lekin (KQChP) parmaning o‘zgarishi 1
0
dan
kamroq. Agar parma plastinkasining oldingi burchagi musbat bo‘lsa, bu
o‘zgarishni hisobga olmasa ham bo‘ladi. Teshikka ishlov berishda, solishtirma
energiya sarflanishi qiziqroq. Bitta teshikni teshish uchun kesish ishi quyidagi
formulada aniqlanadi:
A
(3.11)
Bu erda
M- kesish momenta, Nm;
.
Teshikning hajmi:
129
W
L
(3.12)
Bundan solishtirma kesish ishi quyidagicha:
A
sol.ish.
( 3.13)
3.18-rasmda, po‘lat 45 va 12x18N10T materialini burama va (KQCHP)
parmalar bilan ishlov berishda maksimal energiya sarflanishi diagrammasi
ko‘rsatilgan.
Diagrammadan ko‘rinib turibdiki, 12x18N10T materialiga (KQCHP) parma
bilan ishlov berilganda solishtirma energiya xaji burama parmaga nisbatan 5,0
marta, po‘lat 45 materialini parmalashda 2-marta ko‘proqdir. (KQCHP) parmani
ishlatishda, materialni ishlov berish xusiyatining pasayishi bilan uning samarador
ligi bir necha barobar oshadi.
3.18-rasm. Burama va (KQCHP) parma bilan ishlov berishdagi solishtirma kesish
ishining diagrammasi.
130
(KQCHP) parmaning ishlashiga bog‘lanish jarayonlarini o‘tishida va kesish
kuchining hosil bolishida yuqori darajada ko‘ndalang kesuvchi qirra yo‘qligi bilan
aniqlandi . Parmalashda hosil bo‘ladigan “ustunchaga” katta uzunlikka etmasdan
parchalandi (sinadi). “Ustunchaning” sinishi toliqish kuchlanishi ostida ro‘y beradi
va uning sxemasi quyidagicha bo‘ladi. (KQCHP) parma ikkita simmetrik
joylashgan “σ” tiriqish hosil qiluvchi plastinadan tashkil topgan. “Ustunchaning”
diametri “σ” tirqish qiymatidan aniqlanadi. Korpusga o‘rnatilgan plastikalarni
kesuvchi qirralari k qiymatiga chiqib turadi, korpusning o‘zi esa, o‘tkir qirrali
parmaga o‘xshab, ko‘ndalaniga asbob o‘qiga nisbatan assimetrik joylashgan (
3.19-
rasm.
).
Parmali jarayonida hosil bo‘ladigan “ustuncha” teshikni parmalashda “k”
chuqurligida, silindrik shaklga ega bo‘ladi. Parmalashda, siklik tashkil etuvchiga
ega bo‘lmagan, unga burovchi moment ta’sir qiladi. Parmalash davom etganida
“ustunchaning” cho‘qqisi, assimetrik joylashgan korpusning ko‘ndalang qirrasi
bilan o‘zaro harakatlanadi va unga ta’sir etuvchi kuch “ustunchani” egadi, agar
asbobning aylanishini hisobga olsak, u rotatsion xarakterga ega bo‘ladi.
3.19-rasm. “Ustunchaning” markazdagi oxirgi balandligini hisoblash
131
Rotatsion egiluvchi kuchining aylanish chastotasi, asbobni aylanish
chastotasiga teng. “Ustunchaga” ta’sirchanlik sikl sonini quyidagicha aniqlasa
bo‘ladi:
N
(3.14)
Bu yerda
;
;
;
.
Shunday qilib, markazda hosil bo‘ladigan “ustunchaga” ta’sir qiladigan
egiluvchi kuchlar siklini quyidagi adabiyotdan hisoblash mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
