O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

 
Jamoa mulki — muayyan maqsad yo'lida jamoaga birlashgan kishilar tomonidan 
moddiy va ma'naviy boyliklarni hamjihatlik bilan o'zlashtirishdan iborat.
Jamoa mulki davlat mulkini korxona jamoasi sotib olishi, badal to'lab korxonalar qurishi, 
aksiya chiqarib, ularni sotish kabi yo'llar orqali paydo bo'ladi. Jamoa mulkinish muhim hususiyati 
shundaki, ishlab chiqarish vositalari va mehnat mahsuliga ayrim shaxslar emas, balki ma'lum guruh, 
kishilar jamoasi egalik qiladi. 
Jamoa mulki — kooperativlarning, ijara va jamoa korxonalarining, aksionerlar jamiyatlari, 
xo'jalik jamiyatlari va shirkatlarining, jamoa tashkilotlari va diniy tashkilotlarning mulkidir. 
 
Kooperativlar mulkinipg asosiy belgasi ishlab chiqarish vositalari va uning natijalari 
o'zlashtirishning jamoa-guruh xususiyagidir.
Mulkchilikning bu turqda ishlab chiqaruvchilarning ishlab chiqarish vositalari bilan 
qo'shilishi muayyan mehnat jamoasy doirasida ro'y beradi. Ishlab chiqarish vositalarsdan 
foydalanish va ularni o'zlashtirish mulk egasi bo'lmish mehnat jamoasi doirasida amalga oshiriladi, 
hamda jamoa va shaxsiy iqtisodiy manfaatlarning mushtarakligi vujudga keladi. 
Kooperativlar qishloq xo'jaligida, sanoat, qurilish, transportda, savdo va umumiy 
ovqatlanshi, pulli xizmatlar sohasida hamda ishlab chiqarish va ijtimoiy-madaniy hayotning boshqa 
tarmoqlarida, ilmiy va ilmiy-texnikaviy xizmat ko'rsatshp sohalarida barpo etilishi va faoliyat 
ko'rsatishi mumkin. 
Kooperativ faoliyat uchta asosiy turga ajraladi: ishlab chiqarish, matlubot kooperativlari va 
aralash kooperativlar. 
 
Shaxsiy mulk. 
Mulk shakllari ichida kishilariing shaxsiy yaulki muhim o'rin tutadi. 
Shaxsiy 
mulk bu fuqarolar mulki bo'lib, ularning shaxsiy yoki oilaviy ehtiyojini qondirishga xizmat 
qiladi. 
Bu mulk shakli asosan shaxsning yoki uning oila a'zolarining mehnati asosida ko'payadi va 
rivoj topadi. 
Fuqarolarning shaxsiy mulki asosan ularning ijtimoiy ishlab chiqarishda ishtirokqsan, o'z 
xo'jaligini yuritishdan tushgan mexnat daromadlari hisobiga vujudga keladi va ko'payadi. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida shaxsiy mulk aksiyadan keladigan dividend, bank foizlari, xususiy 
sohibkorlik daromadi kabi yangi manbalarga asoslanadi. 
Shaxsiy mulk obyektlari — bu turar joylar, bog'-hovli va uylar, transport vositalari, pul 
jamg'armalari, uy-ro'zg'or va shaxsiy iste'mol buyumlari, yakka tartibda va boshqa xo'jalik faoliyati 
uchun kerakli ishlab chiqarish vositalari, ularda hosil qilingan mahsulot va boshqalar bo'lishi 
mumkin. «O'zbekiston Respublikasida mulkchilik to'g'risida»gi qonunda ko'rsatilganidek, savdo, 
umumiy ovqatlanish, maishiy xizmat sohalaridagi, xalq xo'jalik faoliyatining boshqa tarmoqlaridagi 

---

maydaroq korxonalar fuqarolar va ularning oila a'zolarining mulki bo'lishi mumknn.