O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

YAMM — amortizatsiya yillnk summasi = SMM 
Shunday qilib, SMM amortizatsiya 
ajratmasi summasita kamaytirilgan YAMM sifatida chiqadi. 
SMM qiymatiga davlat tomonidan o'rnatiladigan egri soliqlar summasi kiradi. Egri soliqlar 
korxona tomonidan o'rnatiladigan bahoga qo'shimcha xisoblanadi. Bunday soliqlar og'irligi 
iste'molchi zimmasiga tushadi va uning xisobita o'zlarining daromadining bir qismini yo'qotadi. 
Shuniig uchun hozirgi davrda xisob tizimida SMM dan egri soliqlar chiqarib tashlansa milliy 
daromad (MD) ko'rsatkichi hosil bo'ladi deb ko'rsatiladi. 
SMM — biznesga egri soliq= milliy daromad.
Amaliyotda ishlab chiqarilgan va foydalanilgan MD farqlanadi. 
Ishlab chiqarilgan 
MD — 
bu yangidan yaratilgan tovar va xizmatlar qiymatining butun hajmi. 
Foydalaiilgan 
MD — bu ishlab 
chiqarilgan MD dan yo'qotishlar (tabiiy ofatlar, saqlashdagi yo'qotishlar va h. k.) va tashqi savdo 
qoldig'i chiqarib tashlangan miqdorga teng. 
Bizning amaliyotda MD iste'mol va jamg'arish fondiga ajratiladi. 
Iste'mol fondi 
bu milliy 
daromadning jamiyat a'zolarining moddiy va madaniy ehtiyojlarini hamda butun jamiyat 
ehtyojlarini (ta'lim, mudofaa va h. k. ) qondirishni ta'minlashga ketadigan qismi. 
Jamg'arish fondi 
— bu milliy daromadning ishlab chiqarishni rivojlantirishii ta'minlaydigan qismi. 
Milliy daromadni, daromadaar barchaturlarini (amortizatsiya ajratmasi va biznesga egri 
soliqlardan tashqari) qushib chiqish yo'li bilan ham aniqlash mumkin. 
Milliy daromadning bir qismi, jumladan ijtimoiy straxovaniyaga ajratmalar, korxona 

---

foydasiga soliqlar va korxonaning taqsimlanmaydigan foydasi amalda uy xo'jaliklari qo'liga kelib 
tushmaydi. Aksincha, uy xo'jaliklari oladigan daromadning bir qismi, masalan, ijtimoiy to'lovlar - 
ular qilgan mehnatining natijasi hisoblanmaydi. 
Shaxsiy daromad ko'rsatkichini topish uchun milliy daromaddan uy xo'jaliklari qo'liga kelib 
tushmaydigan daromadlarning yuqoridagi uchta turini (ishlab topilgan) chiqarib tashlashimiz hamda 
joriy mehnat faoliyatining natijasi hisoblanmagan daromadlarni unga qo'shishimiz zarur.