O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

shaharlardan va markaziy yo'llardan uzoq joylashgan yer uchasgkalari mahsulot birligiga 
to'g'ri keladigan xarajatga nisbatan kam bo'ladi.
Differensial renta I yuqorida qarab chiqilganidek xo'jaliklar faoliyatiga bog'liq bo'lmagan 
tabiiy sharoitda vujudga keladi. Shuning uchun ham qishloq xo'jaligi korxonalarida hosil qilingan 
bu xildagi renta yer davlat mulki bo'linsh sababli uning manfaatlari yo'lida sarf qilish maqsadida 
markazlashtirilgan davlat fondida (budjetida) to'plaiishi lozim. Bu hol o'rta va yaxshi unumli yerda 
joylashgan xo'jaliklarni iqtisodiy manfaatdorligiga pugur yetkazmaydi, balki boshqa xo'jaliklar 
bilan ozmi-ko'pmi iqtisodiy sharoitlarni tenglapggirish imkonini beradi. Markazlashtirilgan davlat 
fondiga o'tgan bu mablag'larni (differensial renta I), mamlakat oddida turgan vazifalarni amalga 
oshirish, xususanligi yerlarni o'zlashtirish va yer unumdorligini oshirish bilan bog'liq bo'lgan 
tadbirlarni amalga oshirish uchun (yo'naltirilishi mumkin bo'ladi. 
Differensial renta II yerdan intensiv foydalanish, ya'ni uning iqtisodiy unumdorligini 
oshirish bilan boshiq bo'lganligi uchun ham bu xildagi rentanipg asosiy qismi xo'jshiklarning 
o'zlarida qoldirilipsh maitiqan to'g'ri bo'ladi. uning faqat bir qismi davlat fondiga jalb qilinishi 
mumkin, chunki davlat ma'lum darajada bu rentaning hosil qilishda o'z hissasini qo'shadi, ya'ni 
transport yo'llari qurilishiga, irrigatsiya-meloratsiya ishlarini amalga oshirish uchun kapital 
mablag'lar sarflaydi, texnikalar, kadrlar, mi-neral o'g'itlar yetkazib beradi. Shunday qilib, 
differensial renta I va differensial renta II yer egasi bo'lgan davlat bilan xo'jalik yurituvchi 
subyektlar o'rtasida taqsimlanadi. 
Absolut renta. 
Ko'pgina mamlakatlarda qishloq xo'jaligida yerga xususiy mulkchilik 
monopoliyasi sharoitida ishlab chiqarishni olib borishga to'g'ri keladi. Bu mononoliya ijaraga 
beriladigan barcha yer uchastkalariniig sifatidan qat'i nazar, yer egalariga absolut renta deb atalgan 
rentani olishga imkon beradi. Absolut yer rashasining vujudga kelish mexanizmi shundan iboratki, 
yer egalari yerni ishlovchi ijarachilarga foydalanish uchun ijaraga beradilar va ulardan yerdan 
foydalanganlik uchun to'lovlar oladilar.