O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev iqtisodiyot nazariyasi


Respublikada investitsiyalarning moliyalashtirish



Download 1,01 Mb.
bet167/268
Sana02.01.2022
Hajmi1,01 Mb.
#79114
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   268
Bog'liq
Iqtisodiyot nazariyasi-fayllar.org

Respublikada investitsiyalarning moliyalashtirish

manbalari bo'yicha tuzilishi (% hisobida)

Yillar Tuzilishi


1991

1992

1993

1994

1995

1998

Jami kapital qo'iilmalari


100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

Shu jumladan budjet mablag'lari


44,5

26,6

32,1

25,3

22,9

24,2

O'z mablag'lari


38,7

52,9

46,2

47,1

47,0

49,2

Bank kreditlari


-

0,3

8,3

11,1

9,6

6,2

Chet el investlari














va kreditlari














Mablag'lari






0,1

6,6

14,0

20,3

Aholi mablag'lari


16,8

20,2

13,2

9,9

6,5




Investitsiyalarning manbalaridan biri aholi qatlamlari (ishchilar, o'qituvchilar, vrachlar va boshqa jamg'armasi hisoblanadi. Muammo shundan iboratki, jamg'arma xo'jalik yurituvchi bir guruh tomonidan amalga oshiriladi investitsiyalar esa shaxslar yoki xo'jalik yurituvchi subyektlarning butunlay boshqa guruhi tomonidan amalga oshiriladi mumkin. O'z-o'zidan aniqki, investitsiyalar manbai bo' iqtisodiyotda faoliyat qiluvchi sanoat, qishloq xo'jalik boshqa korxonalar foydasi ham hisoblanadi. Bu yer jamg'aruvchi va "investor" bir-biriga to'g'ri keladi.

O'zbekistonda kapital quyilmalarda nodavlat sektorii ulushi 1991 yildagi 24 %dan, 1998 yil 40,6% ga yetgan.

Investitsiyalarga sarflar darajasini ikkita asosiy omil anqlaydi:

1) Tadbirkorlar investitsiyalarga sarflardan olish ko'zda tutilgan, kutilayotgan sof foyda normasi va 2) foiz stavka)

I. Investitsiyalarga qilinadigan sarflarniig xarakatlantiruvchi foyda hisoblanadi. Tadbirkorlar ishlab chiqarish vositalarini qachonki ular foyda keltiradigan bo'lsa, sotib oladi.

Investitsiyalar darajasini belgilaydigan ikkinchi omil foizning real stavkasi hisoblanadi. Foiz stavkasi bu - I asosiy kapitalni sotib olish uchun zarur bo'lgan band qilib pul kapitaliga korxona to'lash zarur bo'lgan pul miqdor hisoblanadi. Agar kutilayotgan sof foyda normasi (10 %) I, iz stavkasi (7 %)dan ortiq bo'lsa investirsiyani amalga oshirish maqsadga muvofiq bo'ladi. Aksincha foiz stavkasi (aytaylik 12%) kutilayotgan sof foyda normasi (10%) ko'p ortiq bo'lsa, investitsiyalash samarasiz hisoblanadi.

Investitsiya darajasiga kutilayotgan sof foyda normasi va foiz stavkasidan tashqari boshqa quyidagi omillar ham ta'sir ko'rsatadi.

1.Mashina va uskunalarni xarid qilish, ishlatish va ularga xizmat ko'rsatish xarajatlari.

2.Tadbirkorlardan olinadigan soliq miqdori.

3. Texnologik o'zgarishlar.

Asosiy tayanch tushunchalar

Iste'mol jamiyat iqtisodiy ehtiyojlarini qondirish maqsadida ishlab chiqarish natijalaridan va ishlab chiqarish ishlari (ishchi kuchi)dan foydalanish jarayonini bildiradi. Shaxsiy iste'mol — iste'molchilik xarakteridagi ne'mat va xizmatlardan bevosita foydalanishni, ya'ni ularning individual tarzda iste'mol qilinishini bildiradi. Unumli iste'mol — ishlab chiqarish jarayonida ishlab chiqarish vasiitalari va ishchi kuchidan foydalanishni anglatadi. Iste'molchilik sarflari aholi daromadlarining tiriklik ne'matlari va xizmatlar uchun ishlatiladigan qismi. Jamg'arma aholi, korxona (firma) va davlat joriy daromadlarining kelajakdaga ehtiyojlarini qondirish va foizli omad olish maqsadida to'planib borilishi. Iste'molga o'rtacha moyillik — shaxsiy daromadning iste'molga ketadigan ulushi.


Download 1,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   163   164   165   166   167   168   169   170   ...   268




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish