O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

 

Geoxronologik shkala  

Yerning  geologik  taraqqiyoti,  organik  dunyoning  evolyutsiyasi,  tog‘ 

jinslarining  paydo  bo‘lishi  va  yoshini  o‘rganish  asosida  geoxronologik  jadval 

tuzilgan.  Binobarin,  geoxronologik  jadvalda  Yer  taraqqiyoti  bosqichlarining 

ketma-ketligi  va  o‘zaro  bo‘ysunganligi  aks  ettirilgan.  Lekin  bu  tushunchaning 

sinonimi tariqasida stratigrafik shkala ishlatiladi. Odatda  stratigrafik shkalada yer 

po‘stidagi tog‘ jinslarining birin-ketin to‘planishini qo‘rsatadi. 

Hozirgi  geoxronologik  jadvalda  geologik  vaqt  dastlab  ikkita  eonga,  ya’ni 

fanerozoy  (aniq  hayot)  va  kriptozoy  (yashirin  hayot)ga  bo‘linadi.  Eonlar  beshta 

eralarga  ajraladi.  Masalan,  kriptozoy  (tokembriy  deb  ham  ataladi)  ikkita  eraga 

Arxey (birlamchi, ilk) proterozoy (eng qadimgi hayot); fanerozoy esa uchta eraga-

paleozoy  (qadimgi  hayot),  mezozon  (o‘rta  hayot)  va  kaynazoy  (yangi  hayot) 

eralariga bo‘linadi. O‘z navbatida eralar davrlarga ajraladi, davrlar esa epoxalarga, 

epoxalar  asrlarga  bo‘linadi.  Eralarga  stratigrafik  shkaladagi  tog‘  jinsi  guruhlari 

to‘g‘ri kelsa, davrlarga sistemalar, epoxalarga bo‘limlar, asrlarga esa yaruslar mos 

keladi.