O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi

  Subtropik  mintaqa.  Shimoliy  Amerikaning  subtropik  iqlim  mintaqasiga 

g‘arbda  Kaliforniya  yarim  orolidan  sharqda  Florida  yarim  oroligacha  bo‘lgan 

kengliklardagi  tog‘  va  tekisliklar  palosasi  qaraydi.  Bu  iqlimning  tarkib  topishiga 

faqat  fasllarga  qarab  almashinib  turadigan  xavo  massalarining  o‘zi  emas,  balki 

materik qirg‘oklari yakinidagi iliq dengiz iqlimlari va shu mintaqada ko‘p esadigan 

mahalliy  shamollar  ham  ta’sir  kursatadi.  Mintakada  yanvarning  o‘rtacha  harorati 

shimoldan  janubga  qarab  0°,  +5°S  dan  +15°S  gacha  ko‘tariladi.  Yoz  oylari  issiq 

bo‘ladi.  Iyulning  o‘rtacha  harorati  ham  shu  yunalishda  20S  dan  25-30°S  gacha 

o‘zgaradi. Yillik yog‘in miqdori 100 mm dan 600 mm gacha boradi. 

---

Mintakaning  Tinch  okean  iqlim  oblasti  Kaliforniya  vodiysini  va  qirg‘oq 

tog‘larining  g‘arbiy  yon  bag‘rini  o‘z  ichiga  oladi.  Kaliforniya  vodiysining  yozi 

salkin,  harorat  15°S  atrofida  bo‘ladi,  qishi  iliq  va  sernam,  yanvarning  o‘rtacha 

harorati  9,7°S  ga  teng.  Yog‘ingarchilik  miqdori  600  mm.  Kaliforniyaga  nisbatan 

Sakramentoda  yozi  issikroq  bo‘ladi,  o‘rtacha  harorat  22°S  ni  va  yog‘ingarchilik 

530 mm ni tashkil etadi. 

  Tog‘  oralig‘i  yassi  tog‘lari,  Ichki  tekisliklar  teksiliklar  mintaqaning  aloxida 

subtropik  kontinental  iqlim  oblastini  tashkil  etadi.  Oblastning  yozi  juda  issik, 

o‘rtacha harorat 27-30°S ni, maksimal harorat 57°S ni tashkil etadi. Yogingarchilik 

kam (100-200 mm) bo‘ladi. 

  Mintaqaning  janubi-sharkiy  qismi  Atlantika  musson  oblastiga  qaraydi. 

Yezda subtropik musson sirkulyatsiyasi Meksika qo‘ltig‘idan kuplab namgarchilik 

keltiradi. Kishda iliq dengiz xavo massasi kuchli Ta’sir ko‘rsatadi. Harorat yozda 

o‘rtacha 27°S ni va qishda 12°S ni tashkil etadi. 

Tropik  mintaqa.  Atlantika  va  Tinch  okeanlaridagi  Azor  va  Gavayi 

antitsiklonlaridan  tarkib  topgan  tropik  xavo  massalari  mintaqa  iqlimini 

shakllantiruvchi asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi. Mintakaning g‘arbiy Tinch okean 

soxil  qismi,  Kaliforniya  yarim  orolining  janubi,  Meksikaning  shimoli-g‘arbi 

Afrikaning Saxroi Kabir va Namib chullariga uxshab quruq iqlimga ega. Bu region 

Kaliforniya  sovuq  oqimi  va  pastlama  xavo  oqimi  ta’sirida  bo‘lganligi  sababli  yil 

davomida  yog‘ingarchilik  juda  kam  buladi.  Xatto  Kaliforniya  ko‘ltig‘i 

kirg‘oklarida yiliga atigi 50-60 mm yomg‘ir yog‘adi. 

  Tropik mintakaning sharkiy qismida Atlantika xavo massasini ta’siri tufayli 

iqlim  xususiyatlari  boshkacharoq.  Bu  xududda  yozda  Tinch  okean  va  Atlantika 

xavo  oqimlari  tuqnashib  tropik  frontni  vujudga  keltradi.  Natijada  yoz  issiq  va 

sernam  bo‘ladi.  Iyulning  o‘rtacha  harorati  27°S  ni,  yillik  yog‘in  miqdori  1400-

1500 mm ni tashkil etadi. 

  Subekvatorial  mintaqa.  Shimoliy  Amerikaning  eng  janubi,  Nikaraguadan 

Panama  qo‘ltig‘igacha  bo‘lgan  ensiz  qismi  subekvatorial  mintaqada  joylashgan. 

Yezda  janubi-g‘arbdan  (Tinch  okeandan)  ekvatorial  musson  harakat  qilib,  katta 

miqdorda  yog‘ingarchilik  keltiradi.  Kishda  shimoli-sharqdan  passatlar  esib, 

tog‘larning sharqiy yon bag‘irlariga ko‘p miqdorda namgarchilik beradi. Shuning 

uchun  mintaqa  xududida  yil  davomida  yog‘ingarchilik  bo‘lib turadi. Atlantikadan 

keladigan iliq va nam xavo hisobiga qishda ham harorat yuqori bo‘ladi va fasllar 

o‘rtasida farq deyarli sezilmaydi.