O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti ro`yhatga olindi


Okeaniyaning tabiiy geografik o‘lkalari



Download 3,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet354/522
Sana31.12.2021
Hajmi3,36 Mb.
#229587
1   ...   350   351   352   353   354   355   356   357   ...   522
Bog'liq
Материклар ва океанлар табиий географияси

 

Okeaniyaning tabiiy geografik o‘lkalari  

 

Melaneziya (grekcha  “qora orollar”) ga Yangi  Gvineya, Bismark, Luiziada 

arxipelaglari, Solomon orollari kiradi. 

 

Yangi  Zelandiya  -  ikkita  yirik orol  -  Shimoliy  va  Janubiy  orollar  bilan bir 

qancha mayda orollardan iborat. 

  Mikroneziyaga  (grekcha  «mayda  orollar»)  Volkano,  Bonin,  Marianna, 

Karolina, Marshall, Gilbert, Ellis arxipelaglari, Nauru, va Oshen orollari kiradi. 

  Polineziya  -  (grekcha”  Bir  talay  orollar”)  ga  umuman  olganda  180 

meridiandan  sharq  tomonda,  30

0

  shimoliy  kenglik  bilan  30



0

  janubiy  kenglik 

o’rtasida  joylashgan  orollar,  chunonchi  Gavayi  orollari,  Layn  atol  va  rif  orollari, 

Feniks  va  Tokelau  marjon  arxipelaglari,  vulqonli  Samoa  arxipelagi,  ikki  qator 

Tonga  vulqon  orollari  bilan  marjon  orollari,  Kuk,  Tubuai  orollari,  vulqonli  Taiti 

oroli  bilan  birga  Jamiyat  oroli, Tuamotu  yoki  Rossian  atollari,  Markiz  orollari  va 

nihoyat Pasxa oroli kiradi. 



Regional  landshaft  tafovutlariga  asoslanib,  Okeaniyani  to’rtta  tabiiy 

geografik  o’lkaga:  Melaneziya,  Mikroneziya,  Yangi  Zelandiya  va  Polineziyaga 

ajratish mumkin. 

Melaneziya  (grekcha  «Qora  orollar»  demakdir)  ga  Yangi  Gvineya, 

Bismark,  Luyziada  arxipelaglari,  Solomon  orollari,  Santa-Krus,  Yangi  Gebrid 

orollari, Yangi Kaledoniya, Fidji, shuningdek bir qaincha mayda orollar kiradi. 

Melaneziya  orollari  Alp  geosinklinal  zonasida  bo’lib,  neogen  davridagi  va 

to’rtlamchi davr boshlaridagi tog’ hosil bo’lish protsesslarida vujudga kelgan. Ular 

asosan kristall intruzivlar va burmalangan cho’kindi yotqiziqlardan tarkib topgan. 

Kristall  jinslar  kompleksida  rudali  qazilmalar  bor:  Yangi  Kaledoniyada  nikel  (bu 

dunyodagi  eng  yirik  nikel  konlaridan  biri),  shuningdek,  oltin,  temir  rudasi, 

xromitlar chiqadi. Yangi Gvineyadagi cho’kindi svitalarda neftli havzalar bor. 

Orollar  Tinch  okean tubining geosinklinal  chekkasidagi  andezit  lavalarning 

chuqur  o’chog’ini  Tinch  okean  tubidagi  markaziy  platforma  oblastining  bazalt 

lavalaridan ajratib turgan «andezit chiziq»dan g’arb tomonda. 

Tog’  hosil  bo’lishi  bilan  bir  vaqtda  ro’y  bergan  vulqon  otilishi  hanuz 

to’xtagani  yo’q;  Melaneziyada  o’chgan  vulqonlardan  tashqari,  otilib  turadigan 

vulqonlar ham bor (Bugenvil orolidagi Bagana vulqoni, Yangi Gebrid orollaridagi 

vulqonlar  va  hokazo).  Tez-tez  bo’lib  turadigan  qattiq  zilzilalar  yer  po’stining 

harakati davom etayotganligidan guvohlik beradi. Ko’p orollar marjon riflari bilan 

o’ralgan yoki shunday riflardan tarkib topgan. Yangi Kaledoniyaning g’arbiy sohili 

bo’ylab 658 km masofada bar’er riflari polosasi davom etadi. Bu bar‘er riflari faqat 

Avstraliyadagi Katta bar‘er rifidan kaltaroq, xolos. 

Orollarning  rel‘efi  geologik  tuzilishiga  yarasha,  asosan,  tog’li  rel‘efdir. 

Kichkina  marjon  orollari  bilan  vulqon  orollarigina  pastakroq.  Orollar  to’rtlamchi 

davrda  hozirgi  shaklini  olgan,  ilgari  ular  bir-biriga,  shuningdek  Avstraliyaga, 

Malayya arxipelagiga va Yangi Zelandiyaga quruqlik yo’llari bilan bog’langan edi, 

flora va fauna ham shu yo’llardan ko’chib o’tgan. Shunga ko’ra, Melaneziyaning 

o’simlik  ha  hayvonot  dunyosida  mahalliy  endemik  turlar  bilan  bir  qatorda 

Avstraliya va Malayyadan o’tgan turlar ham ko’p. Bular ayniqsa Yargi Gvineya, 

Bismark  arxipelagi  va  Solomon  orollari  faunasida  yaqqol  ko’rinadi,  Avstraliya 

yaqinidagi  bu  orollar  Avstraliya  oblastining  Papuas  zoogeografik  oblastchasini 

hosil  qiladi.  Bu  oblastchada  kenguruning  ko’p  turlari  bor,  kuskus,  go’shtxo’r 

ko’rshapalaklar, shuningdek endemik proyexidna uchraydi. Uchadigan qushlardan 

«besedka»  parrandalari,  uchmaydigan  qushlardan  kazuarlar  (Avstraliya 

tuyaqushlariga qon-qardosh parrandalar) va «xashak tovuqlari» juda xarakterli. 

Yangi  Gvineya,  Bismark  arxipelagi  va  Solomon  orollaridagi  tog’larning 

dengiz sathidan balandligi 2000  va undan ham ortiq. Bu orollar morfostruktura 

belgilariga,  shuningdek  landshaftlarining boshqa xususiyatlariga  asoslanib ba’zan 




Download 3,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   350   351   352   353   354   355   356   357   ...   522




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish